سؤالات مربوط به نماز سؤال 58: در باب قبله، در صورت عدم تيسر علم كه به مظنه عمل مىنمايد بايد تأخير نمايد صلاة را تا آخر وقت، يا نه؟ و آيا قول صاحب منزل، يا جمعى از مسلمين از اهل بلد، در باب قبله آن، اعتبارى دارد، يا نه؟ و مبال و مبرز كه وضع آن بناى مسلمى باشد، جايز است نشستن در آن به همان وضع، بدون فحص از قبله به واسطه حمل فعل مسلم بر صحت، يا نه؟
جواب: مقتضاى اطلاقات ادله جواز عمل به ظن در صورت عدم امكان علم، عدم وجوب تأخير است، اگر چه مقتضاى قاعده، در ذوى الاعذار با احتمال زوال عذر، وجوب تأخير است. پس اطلاقات مذكوره، مخصص قاعده مىباشند. ومع ذلك با امكان حصول علم با تأخير، أحوط تأخير است.
و قول صاحب منزل، و اهل بلد با عدم افاده ظن در جائى كه وظيفه او عمل به ظن است مشكل است، پس تعبديت ندارد و در عرض علم نيست، بلكه نظير سائر ظنون اجتهاديه است - با فرض حصول ظن از آنها - و الا عمل به آنها نكنند، خصوصا اگر ظن اجتهادى او، بر خلاف آنها باشد.
و حمل فعل مسلم بر صحت در صورت مذكوره، وجهى ندارد، چون عملى نيست كه