است، يا نه؟ و خونى كه در موضع ذبح در دهن هاى عروق و استخوان مىماند كه ظاهر است و بعد از شستن خون ذبح باقى است، از قبيل دم متخلف، و پاك است يا نه؟ و آيا ذبح زن، و طفل مميز صحيح است، يا نه؟ و اخبار طفل به ذبح صحيح، مسموع، است يا نه؟
جواب: بلى، شرط است كه زمين هموار، و اعضاء او به نحو اعتدال باشد، پس اگر سر او بالا و جسد او پائين باشد، محكوم به طهارت نيست. و هم چنين بايد تمام آنچه بيرون آمدنى است، بيرون آيد. و با شك در حصول اين دو شرط نيز، حكم دم متخلف بر او جارى نيست.
بلى، آن دم، محكوم به طهارت است از باب قاعده طهارت، چون آنچه مشهور است كه اصل در دم نجاست است در شبهات موضوعيه، وجه واضحى ندارد. بلى، اگر دم در باطن هم محكوم به نجاست باشد، مقتضاى قاعده، نجاست دم مذكور است، چون در سابق، نجس بوده و طاهر شدن آن به خروج بعض، معلوم نيست، پس اصل، بقاى نجاست آن است. و دور نيست كه چنين باشد از جهت صدق دم و شمول عمومات دم در بواطن را. و دعواى انصراف، محل منع است.
و هم چنين است حال عذره كه در جوف است و منى و بول، كه مقتضاى عمومات، نجاست آنها است. غاية الامر مادامى كه در باطن هستند ضرر ندارد، پس احتياط به اجتناب از دم مذكور (يعنى مشكوك الحال) ترك نشود، اگر چه اصل در دم را طهارت بدانيم، بلكه حكم به نجاست از جهت مذكوره خالى از قوت نيست. و اما خون دهن هاى عروق و استخوانها، اگر از خود آن عروق و استخوان است كه متخلف شده، پاك است. و اگر از جاى ديگر به آنها رسيده، بايد ازاله شود. و ذبح زن و طفل مميز، صحيح است. و اعتماد بر اخبار طفل به ذبح صحيح، مشكل است.
سؤال 36: اگر شخص، مال كسى را كه قابل تطهير است مثل خرما و انگور مثلا نجس نمود و به مالك اعلام نكرد، آن مالك فروخت و صرف نمود، تكليف آن شخص نجس كننده با صاحب مال چيست؟
جواب: نسبت به صاحب اولى بر نجس كننده چيزى نيست. بلى، اگر به تنجيس آن معيب شده باشد از جهت اين كه از شستن آن نقصانى لازم مىآيد ضامن آن است. و اما نسبت به مشترى پس احوط اعلام است تا آن را تطهير كند اگر قبل از اكل باشد. و اما بيع، پس صحيح