جواب: هر گاه ميل كرده باشد آن ديوار به عمارت عمرو، كه قدرى از هواى آن را مشغول كرده باشد، واجب است بر او تعمير نمايد يا خراب كند، و الا ضامن است. و اگر ميل نكرده است به سمت خانه عمرو، و لكن مشرف بر خرابى است و در معرض وقوع در خانه عمرو، در اين صورت نيز واجب است تعمير آن، هر گاه محل خوف وقوع واتلاف نفس باشد.
و هر گاه عرفا خرابى عمارت عمرو را مستند به زيد كنند، كما لايبعد، بعيد نيست ضمان او. و اما اگر آثار خرابى نداشته باشد و بغتة خراب شود، ضمانى نيست (والله العالم).
سؤال 401: اگر كسى، مملوك شخصى را اذيتى غير از جنايت برساند، كه موجب شود كه مدتى نتواند خدمت كند، ضامن است يا نه؟
و هم چنين اگر حرى را زد مثلا، كه مريض شد و مدتى مبتلا بود آيا ضامن مخارج آن هست يا نه؟
جواب: در مملوك، ضامن است. چون تفويت كرده است منافع آن عبد را بر مالك، و اما در حر، پس مشكل است. هر چند اگر صدق كند كه اضرار كرده است او را نسبت به آنچه خرج مىكند از براى عود به صحت، بعيد نيست ضمان (والله العالم).
سؤال 402: مالى به امانت نزد زيد بود، عمرو او را اكراه كرده بر تلف كردن، آيا زيد ضامن است يا نه؟
جواب: امانت، هر گاه بدون تعدى و تفريط تلف شود در يد امين، يا ظالمى قهرا آن را بگيرد، ضامن نيست. بلكه ضمان، بر آن ظالم است.
و اما اگر آن ظالم اكراه كند امين را بر دادن به او يا بر اتلاف آن، پس محل خلاف است.
اظهر در صورت اولى، عدم ضمان است. هر چند محكى است از علامه در تذكره ضمان او، چون مباشر اتلاف شده است به دادن آن ظالم. غاية الامر، قرار ضمان بر ظالم است. وفيه أن ذلك مناف لقاعدة عدم ضمان الامين.
و اما در صورت دويم، پس اظهر ضمان است. بلكه صاحب جواهر نفى اشكال فرموده است در ضمان او 1، و اين كه قرار بر مكره است، و فرق ما بين صورتين، حكم عرف است به