جواب: اگر در مسجد نماز مىكند و صفوف در آن متفرق نشده اند، ساقط است. و اگر در خارج نماز مىكند، ساقط بودن آن معلوم نيست. و اگر مأموم بيش از يك نفر نباشد به رفتن هر يك، جماعت باقى نيست، پس ساقط نيست. و در هر جا كه شك شود در سقوط و عدم آن، (چون از باب رخصت است على الاقوى) أحوط. گفتن است.
سؤال 68: در حالت تب اگر بدن ارتعاشى داشته باشد مضر به صلاة است، يا نه؟
و با رجاء زوال و برء، صبر تا آخر وقت واجب است، يا نه؟
جواب: ارتعاش قليل، منافى نيست با صدق طمأنينه. و با فرض منافات، أحوط با رجاء برء، صبر است.
سؤال 69: اگر كسى در حال ركوع وضع يدين بر ركبتين نموده به اعتقاد وجوب، از روى تقصير، يا قصور، چه صورت دارد؟ ديگر آن كه تكبير بعد از رفع رأس از ركوع را گفته باشد به اعتقاد آن كه از مستحبات ركوع است تقصيرا، او قصورا، چه صورت دارد؟
جواب: در هر دو صورت، نماز صحيح است على الاقوى، لقوله (ع) " لا تعاد الصلاة الا من خمسة " 1 فانه شامل لصورة الجهل بالحكم ايضا. هذا، مع امكان دعوى انه الخلل في المقام ليس الا في مجرد الاعتقاد. و الا فالمفروض انه لم يأت بزيادة، ولا اخل به شئ من الاجزاء.
فتأمل!
سؤال 70: استصحاب بقاء وقت صلاة براى نيت اداء، اصل مثبت است، يا نه؟
جواب: بعد از آن كه به حكم الشرع وقت باقى باشد، صادق است كه نماز او في الوقت است به وجدان، نظير استصحاب بقاء طهارت كه وقوع الصلاة مع الطهارة به وجدان ثابت مىشود، و اصل مثبت نيست. با اين كه استصحاب طهارت، منصوص است. و سر مطلب همين است كه بعد از محكوميت به طهارت، معيت، به وجدان ثابت است.
سؤال 71: در حال سجده اگر دست را مثلا از زمين بردارد و دوباره بگذارد، ضرر دارد چه در حال ذكر، چه غير آن، يا نه؟
جواب: برداشتن ما عداى جبهه از مساجد سبعه، ضرر ندارد اگر در حال ذكر نباشد، بلكه