مجموعه هاى فقهى كتب فقهى را مىتوان از جهات مختلف دسته بندى كرد. از نظر روش نگارش، آثار فقهى به پنج دسته تقسيم مىگردد:
1 - مجامع حديث مجامع حديث سرچشمه فقه است و مكاتب گوناگون فقهى اسلامى هر يك مجامعى دارند. شيعيان امامى را چهار مجموعه است. " كافى " كلينى، در گذشته 328 - " من لا يحضره الفقيه "، ابن بابويه رازى قمى، در گذشته 381 - " تهذيب الاحكام " و نيز الاستبصار شيخ طوسى، در گذشته 460.
متن مجموعه هاى فوق عربى است. ولى سه مجموعه نخستين به فارسى برگردان شده است. خليل قزوينى (1001 - 1089) گزارشى بر كافى تحت عنوان " صافى " دارد در دوازده مجلد كه طى بيست سال براى شاه عباس دوم فراهم آورده است 1. و محمد على اردكانى هم آن را از آغاز تا ايمان وكفر و دعا و قرآن و عشرت براى محمد ولى ميرزا به فارسى برگردانده است 2.
" من لا يحضره الفقيه " توسط صادق بن على فاضل كاشانى در 1277 - 1278 تحت عنوان " عرفات الفقه " به فارسى برگردان شده است. 3 " تهذيب الاحكام " توسط محمد بن يوسف گورگانى به فارسى برگردانده شده است 4.
2 - مجامع فتاوا در اين آثار، احكام شرعى بدون سند و به صورت برهنه جمع آورى گرديده است. اين گونه مجموعه ها سابقه ديرينه در تاريخ فقه اسلامى دارد. در ميان شيعه مىتوان به دفترچه فقهى ابو رافع صحابى شيعى تحت عنوان " كتاب السنن والاحكام والقضايا " اشاره كرد. وى در روزگار على (ع) در گذشته است (35 - 40). به نظر صاحب الذريعه، اين اثر اولين كتاب تصنيف شده در ميان شيعيان است.
و بر اصل سليم بن قيس الهلالى (90 ه‍) كه به نظر ابن النديم اسبق از همه است مقدم مىباشد. 5