مسائل احياى زمينهاى موات " زمين موات " به زمينهايى گفته مىشود كه به دلايلى چون نبود آب، باتلاق بودن زمين و ريگزار يا سنگلاخ بودن آن قابل كشت و زرع يا ساختمان سازى نبوده و يا به دليل كوچ كردن اهالى آن به طور كلى متروكه شده است.
زمينهاى موات بر دو قسم است:
الف - " موات بالاصاله "، و آن زمينى است كه از آغاز تا كنون هيچ گونه عمران و آبادانى در آن انجام نشده باشد.
ب - " موات بالعرض "، و آن زمين مواتى است كه در گذشته آباد بوده ولى به هر دليل ويران و متروكه شده است.
" مسأله 2856 " زمينهاى موات بالاصاله جزو انفال است و اختيار آن در زمان حضور امام معصوم (ع) به دست او است، و آن حضرت هرگونه صلاح بداند در آنها تصرف مىكند و اجازه احيا مىدهد يا به افراد تمليك كرده و يا اجاره مىدهد. و در زمان غيبت امام (ع) اگر حكومت صالح اسلامى و واجد شرايط برقرار باشد، اختيار زمينهاى موات به دست حكومت است، و در صورت فقدان حكومت اسلامى يا عدم دخالت آن مسلمانان مىتوانند آنها را احيا كنند، و هر كس كه قسمتى را احيا كند نسبت به آن سزاوارتر است و ديگران حق مزاحمت او را ندارند.
" مسأله 2857 " زمينهاى موات بالعرض از جهت شناخت مالك بر دو قسم است:
الف - زمينهايى كه داراى صاحب بوده ولى بر اثر رها كردن و اعراض، ساختمانهاى آن با گذشت زمان خراب شده و عمران آن از بين رفته باشد و در حال حاضر بدون صاحب شمرده شود، حكم اين زمينها مانند زمينهاى موات بالاصاله است.
ب - زمينهايى كه متروكه شده ولى نه چنان كه از آنها اعراض شده و بدون مالك به حساب آيد، بلكه مالك آن مشخص است و يا اين كه موجود است ولى شناخته شده نيست