به چيزهايى كه مربوط به مصلحت وقف است و در نفع بردن طبقات بعد نيز دخالت دارد اختيار با حاكم شرع است، و نسبت به چيزهايى كه مربوط به استفاده طبقه موجود است، اگر آنان بالغ باشند اختيار با خود آنان است و اگر بالغ نباشند اختيار با ولى ايشان است.
و براى استفاده آنان از وقف اجازه حاكم شرع لازم نيست.
" مسأله 2453 " اگر ملكى را بر افراد مخصوصى - مثلا بر اولاد خود - وقف كند تا هر طبقه بعد از طبقه ديگر از آن استفاده كنند، چنانچه متولى ملك آن را اجاره دهد و پس از آن بميرد، در صورتى كه مراعات مصلحت وقف يا مصلحت طبقه بعد را كرده باشد اجاره باطل نمىشود، ولى اگر متولى نداشته باشد و يك طبقه از كسانى كه ملك بر آنان وقف شده آن را اجاره دهند و در بين مدت اجاره بميرند، در صورتى كه طبقه بعد اجازه نكنند اجاره باطل مىشود، و در اين صورت اگر مستأجر مال الاجاره تمام مدت را داده باشد مقدار اضافه را از مال آنان مىگيرد.
" مسأله 2454 " اگر ملكى را مثلا بر فقرا يا سادات وقف نمايد يا وقف كند تا منافع آن به مصرف خيرات برسد، در صورتى كه براى آن ملك خودش يا ديگرى را متولى قرار داده اختيار آن با متولى است، و اگر متولى معين نكرده باشد اختيار آن با حاكم شرع است.
" مسأله 2455 " اگر واقف كسى را متولى يا ناظر بر وقف قرار دهد نمىتواند او را بر كنار نمايد، مگر اين كه به وظيفه خود عمل نكند يا در وقف خيانت نمايد. و اگر متولى يا ناظر يكى از صفاتى را كه واقف شرط كرده از دست بدهد خود به خود از توليت يا نظارت كنار مىرود.
" مسأله 2456 " اگر متولى تعيين شده به وظيفه خود عمل نكند يا خيانت نمايد، اگر با تعيين ناظر امينى از خيانتهاى او جلوگيرى مىشود بايد حاكم شرع ناظر امينى بر او بگمارد، و اگر نمىشود حاكم شرع بايد به جاى او متولى امينى معين نمايد.
" مسأله 2457 " ملكى كه مقدارى مشاع از آن وقف است و مقدارى وقف نيست اگر تقسيم نشده باشد، حاكم شرع يا متولى وقف مىتواند با نظر كارشناس سهم وقف را جدا نمايد.
مسائل متفرقه وقف:
" مسأله 2458 " بعد از آن كه وقف با شرايط آن انجام شد قابل به هم زدن نيست، بنابراين واقف بعد از وقف نمىتواند از مفاد آن برگردد. و اگر واقف هنگام وقف مريض باشد و به همان مرض از دنيا برود بنابر اقوى ورثه او نيز نمىتوانند وقف را به هم بزنند،