برسد بايد زكات آن را بپردازد.
" مسأله 1802 " اگر گندم، جو، خرما و يا انگور از آب باران يا نهر و يا رودخانه آبيارى شود و يا از رطوبت زمين استفاده كند زكات آن " يك دهم " است، و اگر با دلو يا پمپ و مانند آن از رودخانه يا چاه آب بكشند و آبيارى نمايند زكات آن " يك بيستم " مىباشد. و چنانچه از هر دو به طور مساوى استفاده شود زكات نصف آن يك دهم و نصف ديگر يك بيستم است، و اگر به طور مساوى نباشد ملاك نظر عرف خواهد بود.
" مسأله 1803 " اگر آبيارى گندم، جو، خرما و يا انگور به شكل مؤثر با باران و مانند آن باشد زكات آن " يك دهم " است، هر چند به مقدارى كم از طريق ديگر هم آبيارى شود.
ولى اگر وسيله اصلى و مؤثر آبيارى دلو و مانند آن باشد زكات آن " يك بيستم " است، هر چند به گونه اى ديگر هم به مقدار كمى آبيارى شده باشد.
" مسأله 1804 " اگر زراعتى را با دلو و مانند آن آبيارى كنند و در زمينى كه مجاور آن است كشت كنند كه از رطوبت آن زمين استفاده نمايد و نياز به آبيارى نداشته باشد، زكات زراعتى كه با دلو آبيارى شده " يك بيستم " و زكات زراعت مجاور آن بنابر احتياط " يك دهم " است.
مخارج و هزينه ها در زكات:
" مسأله 1805 " براى محاسبه زكات بنابر احتياط قيمت بذر و مخارجى را كه براى گندم، جو، خرما و يا انگور كرده است كم نكند، مگر آنچه را كه متعارف است از خود محصول مىدهند مانند: دستمزد نگهبان مزرعه و دروگر. و چنانچه پيش از كم كردن اينها به حد نصاب برسد بنابر احتياط زكات بقيه را بدهد.
" مسأله 1806 " اگر زمين و اسباب زراعت يا يكى از اين دو ملك خود او باشد نبايد كرايه آنها را جزو مخارج حساب كند، و نيز براى كارهايى كه خودش يا ديگرى بدون اجرت انجام داده چيزى از حاصل كسر نمىشود، بلكه بنابر احتياط براى كارهايى كه ديگرى با اجرت انجام داده نيز چيزى از حاصل كسر نكند.
" مسأله 1807 " اگر وسايل و آلات يا زمينى را براى زراعت بخرد پول آنها جزو مخارج نيست، همچنين اگر درخت انگور يا خرما را بخرد قيمت آن جزو مخارج نمىباشد، بلكه اگر خرما يا انگور يا زراعت را پيش از چيدن بخرد بنابر احتياط پولى را كه پرداخته كسر نكند.
" مسأله 1808 " كسى كه بدون وسايل لازم براى كشت و كار - مانند تراكتور يا گاو