" منصوب از طرف اعلم " باشد. همچنين بنابر احتياط داراى " بينايى چشم " و " حافظه خوب " باشد و فراموشكار نباشد.
" مسأله 3099 " شرايط و صفات معتبر در قاضى از راه وجدان و شناخت شخصى يا شهرت مفيد علم و يا شهادت دو شاهد عادل تشخيص داده مىشود، همان گونه كه اجتهاد قاضى با شهادت اهل خبره عادل ثابت مىشود.
" مسأله 3100 " كسى كه خود مجتهد نيست بنابر احتياط واجب نمىتواند با اتكا به فتواى مجتهد ديگر قضاوت و حكم نمايد، هر چند به نيابت از او باشد. ولى جايز است نزاع واختلاف بين دو طرف را با اصلاح و كدخدا منشى حل وفصل نمايد.
" مسأله 3101 " كسى كه به نظر خودش داراى شرايط قضاوت نيست حرام است متصدى آن شود، هر چند ديگران او را واجد شرايط بدانند.
" مسأله 3102 " مراجعه به كسى كه شرايط قضاوت را ندارد حرام است، مگر اين كه براى گرفتن حق مشروع خود ناچار باشد، بخصوص اگر مراجعه نكردن صاحب حق را در تنگنا و مشقت زياد قرار دهد.
" مسأله 3103 " كار قضاوت براى كسانى كه صلاحيت آن را دارند واجب كفايى است، و در صورتى كه قاضى واجد شرايط نباشد واجب عينى مىشود.
" مسأله 3104 " كسى كه قضاوت بر او واجب عينى نيست مىتواند از بيت المال حقوق بگيرد، هر چند بهتر است در صورت عدم نياز نگيرد. و چنانچه كار قضاوت بر او واجب عينى باشد در صورت نياز مىتواند حقوق بگيرد، و اگر نياز ندارد بنابر احتياط نگيرد، ولى براى انجام كارهاى تشريفاتى و ثبت و ضبط احكام، حقوق گرفتن مانعى ندارد.
آداب قضاوت:
" مسأله 3105 " قاضى در قضاوت خود بايد آزاد و مستقل باشد و متكى به فتوايى باشد كه مأخوذ از كتاب و سنت است، و از هيچ ناحيه اى مجبور نباشد، دقت و بى طرفى را كاملا رعايت كند و با عجله قضاوت نكند. از پيامبر اكرم (ص) نقل شده كه فرمودند: " زبان قاضى ميان دو حبه آتش است تا وقتى كه قضاوت كند، پس يا به طرف بهشت و يا به طرف آتش مىرود ".
" مسأله 3106 " بر قاضى واجب است كه در جلسه دادگاه در برخوردهاى ظاهرى