است، انسان مىتواند عوض آن را از او بگيرد و به مستحق بدهد، و يا اين كه از مال خودش زكات را بپردازد، ولى اگر به غير عنوان زكات به او داده، نمىتواند چيزى از او بگيرد و بايد از مال خودش زكات را به مستحق بدهد.
" مسأله 1853 " انسان مىتواند از سهم سبيل الله زكات، قرآن يا كتابهاى دينى و يا علمى كه مورد نياز جامعه اسلامى است بخرد و وقف نمايد، اگر چه بر فرزندان خود يا بر كسانى وقف كند كه خرج آنان بر او واجب است. ولى احتياط واجب آن است كه توليت وقف را به حاكم شرع جامع الشرايط يا نماينده او بسپارد.
" مسأله 1854 " انسان نمىتواند از زكات ملك بخرد و بر اولاد خود يا بر كسانى كه مخارج آنان بر او واجب است وقف نمايد تا منفعت آن را به مصارف خود برسانند.
" مسأله 1855 " به كسى كه مشغول تحصيل علم است و اگر تحصيل نكند مىتواند براى معاش خود كسب كند مىتوان زكات داد، و ملاك آن تحصيل علومى است كه نافع باشد و فرا گرفتن آنها حرام نباشد.
" مسأله 1856 " فقير مىتواند از سهم فقرا براى رفتن به حج و زيارت و مانند آن زكات بگيرد، به شرط آن كه جزو مخارج متعارف او باشد. ولى اگر به مقدار خرج متعارف ساليانه اش زكات گرفته باشد بنابر احتياط براى زيارت و مانند آن از سهم فقرا نمىتواند زكات بگيرد، اما از سهم سبيل الله مانعى ندارد، هر چند خلاف احتياط است.
" مسأله 1857 " مستحب است زكات شتر و گاو و گوسفند را به فقراى آبرومند بپردازد، همچنين مستحب است در دادن زكات خويشان خود را بر ديگران، و اهل علم و كمال را بر غير آنان، و كسانى را كه اهل درخواست و سؤال نيستند بر اهل سوال مقدم بدارد، ولى اگر دادن زكات به فقيرى از جهت ديگر بهتر باشد مستحب است زكات را به او بدهد.
" مسأله 1858 " بدهكارى كه توان باز پرداخت بدهى مشروع خود را ندارد - گرچه توان تأمين مخارج ساليانه خود را داشته باشد - مىتوان بدهى او را از زكات پرداخت كرد، ولى بايد مالى را كه قرض كرده در معصيت خرج نكرده باشد يا اگر در معصيت خرج كرده از آن توبه كرده باشد. و اگر مخارج ساليانه خود را دارد، بهتر است قرض خود را از موجودى بدهد و براى مخارج خود زكات بگيرد.
" مسأله 1859 " مسافرى كه خرجى او تمام شده يا وسيله نقليه او از كار افتاده، چنانچه براى كار حرامى سفر نكرده و نيز خود سفر حرام نباشد و نتواند با قرض كردن يا