توضيح المسائل (فارسي) - الشيخ المنتظري

مجموعه در اختيار آنان گذارند، بر اين اساس متن رساله " توضيح المسائل " كنونى در زمان مرحوم آيت الله العظمى بروجردى قدس سره مطابق با نظرات و فتاواى ايشان تنظيم شد و به چاپ رسيد. رساله معظم له نخستين رساله اى بود كه براى رفع مشكلات دينى مردم و توضيح مسائل و احكام شرعى مورد نياز جامعه تدوين شد و بدين جهت مورد استقبال مردم قرار گرفت.
پس از مرحوم آيت الله العظمى بروجردى قدس سره رساله هاى مراجع معظم تقليد نيز بر همين پايه و اساس در اختيار مقلدين آنان قرار گرفت، كه از جمله رساله حضرات آيات عظام: حضرت آية الله العظمى امام خمينى، حضرت آية الله العظمى حكيم، حضرت آية الله العظمى خوئى و حضرت آية الله العظمى گلپايگانى قدس الله اسرارهم است كه همگى از اين روش پيروى نمودند.
با توجه به تقاضا و اصرار جمع كثيرى از علما و نيز ارجاعات مكرر حضرت امام قدس سره به حضرت آية الله العظمى منتظرى مد ظله العالى رساله معظم له براى اولين بار در سال " 1362 ه‍. ش " انتشار يافت، اين رساله با اين كه عمده مسائل مورد نياز جامعه را در بر داشت و مباحثى همچون " نماز جمعه "، " حدود " و " قصاص و ديات " به آن افزوده شده بود ولى فاقد پاره اى مسائل مورد نياز بوده، كه اين مطلب از حجم استفتائات به ويژه در سالهاى اخير مشخص است، از اين رو ايشان صلاح را بر اين ديدند كه رساله مجددا مورد بازنگرى قرار گيرد.
معظم له در اين بازنگرى علاوه بر حذف مسائل غير مورد ابتلا و درج مسائل مورد نياز و فتاواى جديد، فشرده اى از عقايد و اصول دين و نيز مختصرى از احكام و مسائل:
" اعتكاف "، " شفعه "، " مضاربه "، " مشاغل و درآمدها "، " مسابقات و سرگرمىها "، " معاشرت "، " نگاه و لمس و صدا "، " پوشش و زينت "، " اقرار "، " احياى زمينهاى موات " و " قضاوت " را به توضيح المسائل پيشين افزوده اند، و در پايان ذيل عنوان ملحقات " به شمارى از " محرمات الهى " و نيز پاره اى از مسائل " حقوق " پرداخته اند.
اميد است اين مجموعه مورد استفاده همگان قرار گيرد و مورد قبول درگاه حضرت احديت و رضايت اهل بيت عصمت و طهارت (ع) واقع شود، ان شاء الله.

(٧)

الرقم	العنوان	الصفحة

1	پيشگفتار	6
2	آشنايى با عقايد وأصول دين	9
3	ضرورت انتخاب دين	9
4	تقليدى نبودن أصول دين	10
5	شناخت خدا وتوحيد	10
6	عدل	11
7	نبوت	12
8	امامت	13
9	معاد	14
10	قرآن وسنت	15
11	شناخت دستورات دين	15
12	مسائل تكليف	15
13	مسائل تقليد	17
14	مسائل طهارت	23
15	آب مطلق ومضاف	23
16	اقسام آب مطلق	23
17	1 - آب كر	23
18	2 - آب قليل	24
19	3 - آب جارى	25
20	4 - آب باران	25
21	5 - آب چاه	26
22	احكام آب ها	26
23	نجاسات	28
24	1 و 2 - ادرار ومدفوع	28
25	3 - منى	28
26	4 - مردار	29
27	5 - خون	29
28	6 و 7 - سگ وخوك	30
29	8 - كافر	31
30	9 - شراب	32
31	10 - فقاع	32
32	11 - عرق جنب از حرام	32
33	12 - عرق حيوان نجاست خوار	33
34	راه ثابت شدن نجاست	33
35	راه نجس شدن چيزهاى پاك	34
36	احكام نجاسات	35
37	مطهرات	36
38	1 - آب	36
39	2 - زمين	40
40	3 - آفتاب	41
41	4 - استحاله	42
42	5 - كم شدن دو سوم آب انگور	42
43	6 - انتقال	43
44	7 - اسلام	44
45	8 - تبعيت	44
46	9 - بر طرف شدن عين نجاست	45
47	10 - استبراى حيوان نجاست خوار	46
48	11 - غايب شدن مسلمان	46
49	احكام قرآن ومسجد	46
50	الف - قرآن	46
51	ب - مسجد	47
52	احكام ظرف ها	49
53	احكام تخلى (دستشويى رفتن)	50
54	استبراء	51
55	مستحبات و مكروهات تخلى	52
56	وضو	53
57	آداب وضو وترتيب آن	54
58	شستن صورت	54
59	شستن دست ها	54
60	مسح سر وپا	55
61	وضوى ارتماسى	58
62	شرايط وضو	59
63	احكام وضو	64
64	حكم شك در وضو	64
65	حكم كسى كه نمى تواند از بيرون آمدن ادرار يا مدفوع يا باد جلوگيرى كند	65
66	مواردى كه وضو گرفتن واجب است	66
67	چيزهايى كه وضو را باطل مى كند	66
68	جبيره ومسائل آن	67
69	غسل	71
70	غسل ترتيبى وارتماسى	71
71	الف - غسل ترتيبى	71
72	ب - غسل ارتماسى	72
73	احكام غسل	72
74	غسل هاى واجب	74
75	1 - غسل جنابت	74
76	احكام جنب	75
77	كارهايى كه بر جنب حرام يا مكروه است	76
78	2 - غسل حيض	77
79	احكام حائض	79
80	اقسام زنان حائض	82
81	1 - صاحب عادت وقتيه وعدديه	82
82	2 - صاحب عادت وقتيه	83
83	3 - صاحب عادت عدديه	85
84	4 - مضطربه	86
85	5 - مبتدئه	87
86	6 - ناسيه	88
87	مسائل متفرقه حيض	89
88	3 - غسل استحاضه	90
89	احكام مستحاضه	91
90	4 - غسل نفاس	96
91	5 - غسل مس ميت	98
92	6 - غسل ميت	99
93	7 - غسلى كه با نذر يا سوگند ويا عهد واجب شده است	99
94	غسل هاى مستحب	99
95	تيمم	101
96	كيفيت تيمم	102
97	چيزهايى كه تيمم بر آن صحيح است	102
98	موارد تيمم	103
99	احكام تيمم	108
100	احكام اموات	111
101	الف - مسائل محتضر	111
102	ب - احكام وآداب ميت	112
103	ج - چگونگى واحكام غسل ميت	114
104	د - حنوط واحكام آن	116
105	ه‍ - كفن كردن ميت واحكام آن	117
106	و - نماز ميت واحكام آن	118
107	دستور نماز ميت	120
108	مستحبات نماز ميت	122
109	ز - دفن ميت واحكام آن	123
110	مستحبات دفن	124
111	نماز وحشت	127
112	احكام نبش قبر	128
113	مسائل نماز	130
114	اقسام نماز	131
115	الف - نمازهاى واجب	131
116	نمازهاى واجب يوميه	131
117	وقت نمازهاى يوميه	132
118	وقت نماز ظهر وعصر	132
119	وقت نماز مغرب وعشاء	133
120	وقت نماز صبح	134
121	احكام وقت نماز	137
122	نمازهايى كه بايد به ترتيب خوانده شود	137
123	ب - نمازهاى مستحب	138
124	نافله هاى شبانه روزى ووقت آن ها	138
125	نماز غفيله	140
126	احكام قبله	140
127	پوشاندن بدن در نماز	142
128	لباس نماز گزار	142
129	مواردى كه لازم نيست بدن و لباس نماز گزار پاك باشد	147
130	مستحبات ومكروهات در لباس نماز گزار	149
131	مكان نماز گزار	149
132	جاهايى كه خواندن نماز در آنها مستحب يا مكروه است	153
133	اذان و اقامه	154
134	واجبات نماز	156
135	شرح واجبات واركان نماز	157
136	1 - نيت	157
137	2 - قيام (ايستادن)	157
138	3 - تكبيره الاحرام	160
139	4 - قرائت	161
140	5 - ركوع	167
141	6 - سجود	169
142	چيزهايى كه سجده بر آنها صحيح است	173
143	مستحبات و مكروهات سجده	174
144	سجده واجب قرآن	175
145	7 - تشهد	176
146	8 - سلام نماز	177
147	9 - ذكر	178
148	10 - ترتيب	178
149	11 - موالات	179
150	قنوت	179
151	تعقيبات نماز	180
152	صلوات بر پيامبر اكرم (ص)	180
153	ترتيب و ترجمه نماز	181
154	1 - ترجمه تكبيره الاحرام و ذكر مستحب قبل از آن	181
155	2 - سوره حمد و ترجمه آن	181
156	3 - خواندن سوره و ترجمه آن	182
157	4 - ترجمه ذكر ركوع و سجده و ذكرهاى مستحب بعد از آن	182
158	5 - قنوت و ترجمه آن	183
159	6 - تشهد و ترجمه آن	183
160	7 - تسبيحات اربعه و ترجمه آن	184
161	8 - سلام نماز و ترجمه آن	184
162	مبطلات نماز	185
163	چيزهايى كه در نماز مكروه است	188
164	مواردى كه مى توان نماز واجب را رها كرد	189
165	شكيات نماز	189
166	قسم اول - شك هايى كه نماز را باطل مى كنند	190
167	قسم دوم - شك هايى كه نبايد به آنها اعتنا كرد	191
168	1 - شك در چيزى كه محل به جا آوردن آن گذشته است	191
169	2 - شك پس از سلام نماز	193
170	3 - شك پس از گذشتن وقت نماز	193
171	4 - شك كثير الشك، يعنى كسى كه زياد شك مى كند	193
172	5 - شك امام جماعت يا ماموم در شماره ركعت هاى نماز	194
173	6 - شك در نماز مستحبى	194
174	قسم سوم - شك هاى صحيح	195
175	نماز احتياط	197
176	سجده سهو	199
177	دستور سجده سهو	201
178	قضاى سجده و تشهد فراموش شده	201
179	كم يا زياد كردن اجزا و شرايط نماز	203
180	نماز مسافر	203
181	چيزهايى كه سفر را قطع مى كند	212
182	الف - رسيدن به وطن	212
183	ب - قصد اقامه	213
184	ج - توقف يك ماه بدون قصد	216
185	مواردى كه مسافر مى تواند نماز را تمام بخواند	216
186	چند مساله متفرقه	217
187	نماز خوف	218
188	نماز قضا	219
189	نماز قضاى پدر و مادر	222
190	نايب گرفتن براى نماز و روزه قضا	223
191	نماز جماعت	226
192	فضيلت نماز جماعت	226
193	موارد وجوب نماز جماعت	227
194	شرايط برپايى جماعت	228
195	شرايط نماز جماعت	228
196	وظيفه مامومين در جماعت	230
197	نيت فرادى در جماعت	236
198	شرايط امام جماعت	237
199	آنچه در نماز جماعت مستحب است	238
200	آنچه در نماز جماعت مكروه است	239
201	نماز جمعه	239
202	وجوب نماز جمعه	239
203	كيفيت نماز جمعه	240
204	وقت نماز جمعه	240
205	شرايط برپايى نماز جمعه	241
206	كيفيت خطبه هاى نماز جمعه	241
207	شرايط امام جمعه	242
208	نماز عيد فطر و قربان	243
209	وجوب نماز عيد فطر و قربان	243
210	شرايط نماز عيد فطر و قربان	244
211	كيفيت و احكام نماز عيد فطر و قربان	244
212	نماز آيات	247
213	وجوب نماز آيات	247
214	وقت نماز آيات	248
215	دستور نماز آيات	249
216	مسائل روزه	252
217	نيت روزه	252
218	مبطلات روزه	256
219	1 و 2 - خوردن و آشاميدن	257
220	3 - جماع	258
221	4 - استمناء	259
222	5 - دروغ بستن به خدا يا پيامبر و يا امامان (ع)	259
223	6 - رساندن غبار غليظ به حلق	260
224	7 - فروبردن تمام سر در آب	261
225	8 - باقى ماندن بر جنابت يا حيض و يا نفاس تا اذان صبح	262
226	9 - اماله كردن با چيزهاى روان	266
227	10 - قى كردن	266
228	احكام مبطلات روزه	266
229	كفاره روزه	267
230	مواردى كه فقط قضاى روزه واجب است	269
231	مواردى كه قضا و كفاره هر دو واجب است	270
232	موارد كفاره جمع	271
233	مواردى كه كفاره تكرار مى شود	272
234	احكام روزه قضا	272
235	احكام روزه مسافر	275
236	كسانى كه روزه بر آن ها واجب نيست	277
237	روزه هاى حرام و مكروه	278
238	روزه هاى مستحب	279
239	مواردى كه مستحب است از مبطلات روزه خود دارى شود	279
240	آنچه براى روزه دار مكروه است	280
241	راه ثابت شدن اول ماه	280
242	مسائل اعتكاف	283
243	شرايط اعتكاف	283
244	احكام اعتكاف	284
245	مسائل خمس	286
246	چيزهايى كه خمس آنها واجب است	287
247	1 - در آمد كسب و كار	287
248	خمس درآمدهاى تجارى و اقتصادى	287
249	خمس بخشش، ارث و مهريه	289
250	خمس مطالبات و پس اندازها	289
251	خمس سرمايه و ترقى قيمت	290
252	جبران سرمايه	292
253	خمس خانه و اثاثيه	293
254	مخارج و هزينه ها	294
255	پرداخت خمس	296
256	2 - معدن	297
257	3 - گنج	299
258	4 - مال حلال مخلوط با حرام	300
259	5 - جواهرى كه با غواصى در دريا به دست مى آيد	301
260	6 - غنيمت جنگ	302
261	7 - زمينى كه كافر ذمى از مسلمان بخرد	302
262	تصرف در مالى كه خمس آن داده نشده است	303
263	مصرف خمس	304
264	مسائل انفال	308
265	مسائل زكات	308
266	موارد زكات	308
267	نيت زكات	309
268	شرايط واجب شدن زكات	309
269	زكات شتر و گاو و گوسفند (انعام ثلاثه)	310
270	نصاب شتر و گاو و گوسفند	312
271	1 - نصاب شتر	312
272	2 - نصاب گاو	313
273	3 - نصاب گوسفند	313
274	زكات طلا و نقره (نقدين)	314
275	نصاب طلا و نقره	315
276	زكات گندم، جو، خرما و كشمش (غلات اربعه)	316
277	نصاب غلات	317
278	مخارج و هزينه ها در زكات	318
279	پرداخت زكات	319
280	تصرف و معامله در زكات	321
281	زكات و دين	322
282	مصرف زكات	323
283	شرايط مستحقان زكات	327
284	زكات فطره	329
285	مصرف زكات فطره	332
286	مسائل حج	334
287	شرايط وجوب حج	335
288	نيابت در حج	337
289	اقسام حج	338
290	صورت حج تمتع	339
291	1 - عمره تمتع	339
292	2 - حج تمتع	339
293	عمره مفرده	340
294	مسائل جهاد و دفاع	342
295	الف - جهاد ابتدايى	343
296	ب - جهاد دفاعى	345
297	دفاع از حقوق شخصى	346
298	مسائل امر به معروف و نهى از منكر	348
299	شرايط امر به معروف و نهى از منكر	349
300	مراتب امر به معروف و نهى از منكر	350
301	مسائل خريد و فروش	353
302	معاملات باطل	353
303	معاملات مكروه	358
304	شرايط فروشنده و خريدار	358
305	شرايط كالا و عوض آن	360
306	خريد و فروش چيزهاى وقفى	361
307	فروش طلا و نقره به طلا و نقره	361
308	خريد و فروش ميوه ها	362
309	انواع معامله	363
310	الف - نقدى	363
311	ب - نسيه	363
312	ج - سلف	364
313	شرايط معامله سلف	364
314	احكام معامله سلف	365
315	مواردى كه مى توان معامله را به هم زد	366
316	مسائل اقاله (به هم زدن معامله)	369
317	مسائل احتكار و قيمت گذارى	370
318	مسائل شفعه	372
319	مسائل صلح	374
320	مسائل شركت	376
321	شرايط شركت قراردادى	376
322	تصرف در اموال شركت	379
323	تقسيم مال مشترك	379
324	مسائل مضاربه	381
325	مسائل مزارعه	384
326	مسائل مساقات	388
327	مسائل اجاره	391
328	شرايط مالى كه آن را اجاره مى دهند	393
329	شرايط استفاده از متعلق اجاره	393
330	مسائل متفرقه اجاره	394
331	احكام سرقفلى	397
332	مسائل جعاله	399
333	مسائل بيمه	401
334	مسائل وكالت	403
335	مسائل قرض	406
336	احكام سفته و چك و معاملات بانكى	409
337	مسائل رهن	413
338	مسائل حواله	416
339	مسائل ضمانت	419
340	الف - ضمانت عقدى	419
341	ب - ضمانت قهرى	421
342	مسائل كفالت	424
343	مسائل وديعه (امانت)	426
344	مسائل عاريه	429
345	مسائل هبه (بخشش)	432
346	مسائل وقف	434
347	شرايط واقف و وقف	434
348	شرايط ضمن وقف	436
349	توليت و نظارت بر وقف	436
350	مسائل متفرقه وقف	437
351	حبس ملك	439
352	صدقه	439
353	مسائل محجوران	441
354	مسائل مشاغل و درآمدها	444
355	مسائل مسابقات و سرگرمي ها	447
356	مسائل معاشرت	449
357	مسائل نگاه و لمس و صدا	454
358	مسائل پوشش و زينت	457
359	مسائل ازدواج و زناشويى	459
360	دستور خواندن عقد دائم	461
361	دستور خواندن عقد موقت	461
362	شرايط اجراى صيغه عقد	462
363	شرايط ضمن عقد	465
364	عيب هايى كه به واسطه آنها مى توان عقد را به هم زد	465
365	احكام عقد دائم	467
366	احكام عقد موقت (متعه)	469
367	زن هايى كه ازدواج با آنان حرام است	471
368	مسائل متفرقه زناشويى	476
369	احكام شير دادن (رضاع)	477
370	شرايط شير دادنى كه علت محرم شدن است	480
371	مسائل تلقيح	482
372	مسائل سقط جنين و جلوگيرى	483
373	حقوق متقابل پدر و مادر و فرزند	484
374	نفقه	484
375	احكام پس از ولادت	485
376	عقيقه	486
377	آداب شير دادن	487
378	حق حضانت (نگهدارى كودك)	488
379	مسائل طلاق	490
380	اقسام طلاق	492
381	الف - طلاق بائن	492
382	طلاق خلع و مبارات	493
383	ب - طلاق رجعى	494
384	احكام و مسائل عده	496
385	عده طلاق	496
386	عده وفات	497
387	مسائل متفرقه عده	499
388	لعان	500
389	مسائل اقرار	502
390	مسائل نذر و عهد	504
391	مسائل قسم (سوگند)	511
392	مسائل احياى زمينهاى موات	512
393	حريم	512
394	مشتركات	514
395	مسائل غصب	515
396	تقاص	518
397	مسائل لقطه (مالى كه انسان آن را پيدا مى كند)	520
398	مجهول المالك	523
399	مسائل سر بريدن و شكار حيوانات	526
400	دستور سر بريدن حيوان (ذبح)	527
401	شرايط سر بريدن حيوان	528
402	دستور كشتن شتر	530
403	مستحبات و مكروهات سر بريدن حيوان	530
404	احكام و شرايط شكار با اسلحه	531
405	احكام و شرايط شكار با سگ شكارى	532
406	صيد ماهى و ملخ	533
407	مسائل خوردني ها و آشاميدني ها	535
408	مستحبات و مكروهات خوردن و آشاميدن	538
409	مسائل وصيت	541
410	شرايط وصيت كننده و وصيت	542
411	شرايط وصى	545
412	مسائل ارث	548
413	ارث دسته اول	550
414	ارث دسته دوم	552
415	ارث دسته سوم	555
416	ارث زن و شوهر	558
417	ارث اختصاصى پسر بزرگتر	560
418	مسائل متفرقه ارث	560
419	مسائل قضاوت	562
420	شرايط قاضى	562
421	آداب قضاوت	563
422	داد خواهى	564
423	كيفيت قضاوت و مستندات آن	565
424	شرايط شاهد و بينه	567
425	كيفيت قسم و احكام آن	569
426	احكام يد	571
427	مسائل حدود و تعزيرات	572
428	حد زنا	572
429	حد لواط	575
430	حد مساحقه	576
431	حد قوادى	576
432	مسائل متفرقه امور جنسى	576
433	حد نزديكى با چهار پايان	576
434	حد استمناء	577
435	حد قذف (نسبت دادن زنا يا لواط به ديگران)	578
436	حد مشروب خوارى	578
437	حد سرقت	579
438	احكام محارب	580
439	احكام مرتد	582
440	حكم ساير حدود و تعزيرات	583
441	مسائل قصاص و ديات	585
442	اقسام قتل	587
443	راههاى اثبات قتل	589
444	كفاره قتل	591
445	ديه و انواع آن	591
446	ديه قتل	591
447	قصاص و ديه اعضا	592
448	ديه سقط جنين	595
449	ديه جراحات	596
450	حكم مواردى كه ديه تعيين نشده است	596
451	مسائل متفرقه قصاص و ديات	597
452	مسائل تشريح و پيوند اعضا	600
453	الف - تشريح	600
454	ب - پيوند اعضا	600
455	ملحقات	603
456	فصل اول - بعضى از گناهان و محرمات الهى	603
457	فصل دوم - مسائل حقوق	616
458	حقوق خداوند بر انسان	616
459	حق انسان بر خود	618
460	حقوق متقابل انسان ها نسبت به يكديگر	619
461	1 - حقوق خانواده	619
462	2 - حقوق اجتماعى	620
463	3 - حقوق متقابل مردم و حكومت صالح	622
464	4 - حقوق فردى	624
465	حقوق ملت ها نسبت به يكديگر	628
466	حقوق متقابل انسان و طبيعت	631