در فضيلت جهاد و مرابطه يعنى نگاه داشتن سر حدهاى مسلمانان بىشمار است از آن جمله از حضرت رسالت پناه محمدى صلى الله عليه وآله و سلم منقول است كه فرموده والذي نفسى بيده لغزوة في سبيل الله وروحه خير من الدنيا و ما فيها يعنى قسم به آن كسى كه نفس من بيد قدرت اوست كه هر رفتنى به جنگ در راه خداى تعالى و هر آمدنى بهتر است از دنيا و آنچه در اوست و نيز از آن حضرت منقول است كه الخير كله في السيف وتحت ظل السيف ولا يقيم الناس الا بالسيف والسيوف مقاليد الجنة والنار يعنى تمام خير در شمشير است و در زير سايه شمشير و مردمان راست نمىشوند مگر به شمشير و شمشير كليد بهشت و دوزخ است و هم از آن حضرت منقول است كه هيچ قطره پيش خداى تعالى دو ستر نيست از قطره خونى كه در راه او ريخته شود و هم از آن حضرت منقول است كه رباط ليلة في سبيل الله خير من صيام شهرين يعنى نگاهداشتن سر حدهاى مسلمانان يك شب جهت رضاى خداى تعالى بهتر است از دو ماه روزه داشتن فصل دويم در بيان جهاد و شروط آن بدان كه جهاد واجبست به نص و اجماع و واجب بودن آن كفائى است يعنى هر گاه جماعتى كه مقاومت با دشمنان كنند و كافى بوده باشند و متعهد جنگ شوند از ديگران ساقط مىشود به شرطى كه امام ايشان را به اسم نخوانده باشد پس اگر امام جماعتى را به اسم طلبيده باشد جهت مصلحتى جهاد بر ايشان واجب عينى است و هر گاه به نذر يا به اجاره بر خود واجب گردانند يا در وقت به هم رسيدن هر دو لشگر يا صف بستن هر دو لشگر حاضر شوند در اين صورتها نيز جنگ كردن واجب عينى مىشود و هر گاه مسلمانان اندكى باشند و تا همه جمع نشوند مقاومت با عدو نكنند در اين حال نيز جهاد واجب عينى بر همه مىشود و هر گاه دوازده شرط به هم رسد جهاد واجبست شرط اول آنكه مرد باشد پس بر زنان و خنثى مشكل جهاد واجب نيست شرط دويم آنكه بالغ باشد پس بر طفل واجب نيست تا آنكه بالغ شود شرط سيم آنكه عاقل باشد پس بر ديوانه واجب نيست شرط چهارم آنكه آزاد باشد پس بر بنده واجب نيست و هم چنين بر مدبر يعنى بنده كه مولاى او با او گفته باشد كه بعد از فوت او آزاد باشد واجب نيست و همچنين بر مكاتب يعنى بنده كه مولاى او با او قرار داده باشد كه هر گاه مبلغى بدهد آزاد شود واجب نيست و اگر چه اكثر او به سبب دادن اكثر آن مبلغ آزاد شده باشد
(١٥١)