شود و بعد از آن حرام است آنچه مذكور خواهد شد پنجم بسيار كشيدن مد الف خواه مد متصل و خواه مد منفصل و اما آن شش امر كه در خواندن فاتحه و سوره به فعل آوردن آن حرام است اول آمين گفتن بعد از خواندن فاتحه دويم سوره طويل خواندن كه موجب آن شود كه بعضى از افعال واجبى نماز در خارج وقت واقع شود سيم سوره از سوره هاى عزايم خواندن و سوره هاى عزايم قبل از اين به تفصيل مذكور شد چهارم خواندن فاتحه يا سوره به طريق تحرير (1) و نقش و صوت پنجم عدول نمودن از سوره به سوره ديگر بعد از خواندن نصف سوره اول نه قبل از آن مگر عدول كردن از سوره اخلاص يا سوره قل يا ايها الكافرون كه آن مطلقا حرام است خواه عدول قبل از خواندن نصف باشد و خواه بعد از آن الا عدول نمودن از اين دو سوره به سوره جمعه و سوره منافقين در نماز جمعه و ظهر روز جمعه كه آن جايز است اما به دو شرط اول آنكه اختيار آن دو سوره از روى عمد نكرده باشد دوم آنكه به نصف نرسيده باشد و هر گاه از سوره به سوره ء ديگر عدول كند واجب است كه بسمله را اعاده نمايد و اكتفا به بسمله كه در سوره اول خوانده نكند ششم بلند خواندن زن فاتحه يا سوره را به نوعى كه مرد نامحرم بشنود (2) اما اگر زن بسيار پير باشد كه مرد را ميل به او نباشد جايز است كه نامحرم آواز او را بشنود و بدان كه در ركعت سيم و چهارم اگر بجاى فاتحه سبحان الله والحمد لله ولا إله الا الله والله اكبر بخواند واجب است كه آهسته بخواند و اولى آنست كه استغفر الله در آخر آن بگويد و اگر مجموع را مكرر سازد تا سه نوبت افضل خواهد (3) بود و اگر در ركعت اول و دوم خواندن فاتحه فراموش شود اولى آنست كه در ركعت سيم يا چهارم بجاى تسبيحات فاتحه بخواند فصل پنجم در بيان آنچه تعلق به ركوع دارد و آن بيست و شش امر است شش امر واجب و شانزده امر سنت و چهار امر مكروه اما شش امر واجب اول آنكه آن مقدار خم شود كه كف دستها به زانو برسد اما دست بر زانو گذاشتن واجب نيست دويم سبحان ربى العظيم وبحمده گفتن يا سه نوبت سبحان الله و اگر ضرورتى باشد يك نوبت سبحان الله گفتن كافى است سيم درنگ نمودن به مقدار ذكر چهارم آنكه چنان گويد كه خود بشنود اگر چه به تقدير باشد چنانچه در فصل قراءت و تكبير احرام مذكور شد پنجم سر برداشتن از آن ششم لمحه درنگ نمودن بعد از سر برداشتن و اما آن شانزده امر كه در ركوع سنت است اول آنكه چون خواهد كه خم شود الله اكبر بگويد دويم آنكه در حال ركوع زانوها را به پس برد به پيش نياورد سيم
(٤٩)