اول روزه عيد ماه رمضان و عيد قربان به اجماع اهل اسلام دويم روزه يوم الشك به قصد آنكه روزه ماه رمضان است اما به قصد قضا يا نذر حرام نيست سيم روزه صمت يعنى در اثناى نيت روزه قصد كند كه از اول روز تا شب حرف نزند چهارم روزه وصال و آن را دو تفسير است اول آنكه در وقت نيت روزه قصد تأخير افطار كند و شام و سحور را يكى نمايد دوم آنكه دو روز متوالى روزه بدارد بى آنكه در شب روزه بگشايد پنجم (1) روزه زن به نيت سنت بىرخصت شوهر ششم روزه غلام و كنيز به نيت سنت بىرخصت آقا هفتم روزه بيمار هر گاه از روزه گمان مضرت (2) داشته باشد يا طبيب حاذق گويد كه روزه مضرت مىرساند هر چند آن طبيب كافر باشد و همچنين اگر طبيب حاذق گويد كه علاج آن بيمار منحصر است در مجامعت و تأخير مجامعت تا شب خطر عظيم دارد در اين صورت مجامعت در روز ماه رمضان واجب مىشود پس اگر زن يا كنيزك اين كس روزه واجب داشته باشند و عورتى ديگر كه روزه بر او واجب نباشد يافت نشود زن خود يا كنيز خود را مىتواند كه به زور مجامعت كند و بر ايشان ممانعت آنقدر كه توانند لازم است و چون يكى از ايشان را مجامعت كند واجبست كه كفاره او را بدهد هشتم از روزه هاى حرام روزه مسافر است به نيت وجوب هر گاه سفر او مباح باشد مگر در سه جا كه روزه واجب در سفر مباح در آن سه جا جايز است و حرام نيست اول روزه نذرى كه سفرا و حضرا قيد شده باشد دوم روزه سه روز در وقت حج هر گاه قربانى يافت نشود چنان كه در باب حج مذكور مىشود سيم روزه ء هجده روز شخصى را كه در حج قبل از غروب آفتاب از عرفات بيرون رود چنان كه در باب حج مذكور خواهد شد نهم از روزه هاى حرام روزه ايام تشريق است و آن يازدهم و دوازدهم و سيزدهم ماه ذى حجه است شخصى را كه در منى باشد كه اگر در غير منى باشد روزه آن حرام نيست بلكه ثواب دارد فصل چهارم در بيان روزه مكروه و آن چهار است اول روزه سنتى (3) در سفر دوم روزه سنتى كه شخصى كه مؤمنى او را دعوت كرده باشد به طعام سنت است كه افطار كند و اظهار نكند كه روزه دارد سيم روزه يوم عرفه هر گاه شك در اول ماه داشته باشد يا روزه موجب ضعف شود بر وجهى كه به فراغت اشتغال به دعا نتواند نمود چهارم روزه مهمان به نيت سنت بى رخصت صاحب خانه و بعضى از مجتهدين برآنند كه روزه صاحب خانه نيز بى رخصت مهمان مكروه است مطلب سيم در بيان باقى احكام روزه و در آن چهار فصل است فصل اول
(١٠٧)