نوبت ديگر حج بر او واجبست مگر آنكه قبل از يكى از دو وقوف آزاد شود كه در اين صورت حكم طفل (1) و مجنون دارد به طريقى كه دانسته شد شرط چهارم استطاعت يعنى قادر بودن بر خرج راه در رفتن و برگشتن از چهار پايان و خيمه و خدمتكاران و باقى ضروريات به حسب حال اين كس و اگر شخصى گويد كه خرج راه تو در عهده من است و بر سخن او اعتماد باشد در اين صورت حج واجبست و همچنين اگر خود بعضى از خرج راه داشته باشد و تتمه را شخصى كه بر او اعتماد باشد متعهد شود و از جمله استطاعت نفقه عيال و بازماندگان واجب النفقه از وقت رفتن تا رسيدن به منزل خود خواه خود قدرت بر آن داشته باشد و خواه ديگرى متعهدان شود و نيز از جمله استطاعت قدرت بر وفاى دين مثل قرض و مهر زن (2) و غير آن پس ما دام كه قادر بر وفاى آن نباشد حج واجب نمىشود و اگر زن در راه حج احتياج به محرم داشته باشد و محرم به جهت رفاقت او اجرتى خواهد قدرت بر اجرت آن محرم نيز داخل استطاعت است پس اگر بر اجرت او قادر نباشد حج بر او واجب نمىشود شرط پنجم صحت بدن است به حيثيتى كه از رفتن به حج مشقت شديده لازم نيايد شرط ششم امنيت راه است پس ما دام كه گمان نا امنى (3) باشد رفتن واجب نيست شرط هفتم آنكه آنقدر وقت باشد كه خود را به مكه معظم رساند و افعال حج را به فعل آورد پس اگر وقت تنگ باشد حج در آن سال ساقط است و هر گاه بر زن واجب شود مىتواند كه بى رخصت شوهر به حج رود اما حج سنتى بىرخصت شوهر نمىتواند كرد مطلب سيم در بيان انواع حج و ذكر مواقيت بدان كه حج بر سه نوع است حج تمتع و حج قرآن و حج افراد و حج تمتع بر شخصى واجب مىشود كه منزل او از مكه معظمه شانزده فرسخ شرعى دور باشد و حج قرآن و حج افراد بر شخصى واجب مىشود كه از اهل مكه معظمه باشد يا دورى منزل او از آن مكان مقدس كمتر از آن مقدار باشد و اول افعال حج تمتع احرام عمره است از ميقات و ميقات مكانى است كه حضرت رسالت پناه صلى الله عليه وآله قرار داده اند كه حاجيان از آنجا احرام بندند و آن پنج موضع است كه هر يكى از آن مواضع ميقاتگاه عمره حج تمتع جمعى است يكى ذو الحليفه است و آن ميقات جمعى است كه از راه مدينه مقدسه مىآيند دويم جحفه است و آن ميقات جمعى است كه از راه شام مىآيند سيم يلملم است و آن ميقات جمعى است كه از راه يمن مىآيند چهارم قرن المنازل است و آن ميقات جمعى است كه از راه طايف مىآيند پنجم عقيق است و آن ميقات جمعى است كه از راه عراق عرب مىآيند و بدان كه احرام بستن قبل از رسيدن به ميقات صحيح نيست مگر آنكه