و اگر نذر كند كه آنچه كنيز او اول دفعه بزايد آزاد باشد پس اگر به يك دفعه دو طفل بزايد هر دو آزاد است و در نذر آزاد كردن بنده كوچك و بزرگ و ذكر و انثى و صحيح و مريض مخير است و اگر نذر كند تصدق به مال بسيارى در حديث وارد شده كه هشتاد درهم يا بيشتر بايد كه تصدق كند و اگر نذر تصدق بجميع مال خود كند و از آن ضرر به او رسد بايد كه همه اموال خود را قيمت كند و به تدريج تصدق نمايد و اگر نذر كننده از نذر عاجز شود نذر ساقط مىشود و اگر بعد از عجز قدرت پيدا كند همان نذر واجب مىشود و بعضى از مجتهدين گفته اند كه در وقتى كه عاجز مىشود مىبايد كه كفاره بدهد و در بعضى احاديث اهل بيت عليهم السلام وارد شده كه هر گاه كسى نذر روزه كند و بعد از آن عاجز شود به عوض هر روزى نيم من تبريز گندم تصدق نمايد و مجتهدين اين حديث را حمل كرده اند بر آنكه اين تصدق سنت است و حكم عهد نمودن در جميع شرايط و احكام حكم نذر كردن دارد مگر در صيغه كه عوض لله على در عهد عاهدت الله بايد گفت مطلب دويم در بيان سوگند خوردن و اقسام و شروط بدان كه سوگند خوردن بر چهارده قسم است اول قسم خوردن بر چيزهاى گذشته و اين قسم كفاره ندارد و اگر چه دروغ قسم خورد و اين قسم قسم را غموس گويند و داخل گناهان كبيره (1) كرده اند دوم قسم بر چيزهاى مستقبل سيم قسم بر فعل واجب چهارم قسم بر فعل سنت پنجم قسم بر فعل مكروه ششم قسم بر فعل مباح هفتم قسم بر فعل معصيت هشتم قسم بر ترك واجب نهم قسم بر ترك سنت دهم قسم بر ترك معصيت يازدهم قسم بر ترك مكروه دوازدهم قسم بر ترك مباح سيزدهم قسم بر مذكورات چهاردهم ديگرى را قسم دادن بر مذكورات و باز منقسم مىشود سوگند خوردن به پنج قسم اول واجب چون سوگند خوردن جهت خلاص نمودن مسلمانى يا مال او يا عرض او از دست ظالمى يا دفع ظلمى از او و اگر در اين صورت توريه كند كه از دروغ خلاص شود بهتر است (2) دوم حرام چون سوگند خوردن به دروغ وبغير نامهاى خداى تعالى چون سوگند خوردن به اصنام و مانند آن و سوگند خوردن فرزند و زن و غلام بى اذن پدر و شوهر (3) و آقا در غير واجبات و ترك محرمات سيم سنت چون سوگند خوردن جهت چيزى كه در آن مصلحتى