جايز است و دعا به جهت هر يك به طريقى كه مذكور شد به فعل آورد و اگر هر سه را در يك دعا شريك سازد هم جايز است مثل آنكه بگويد اللهم ارحم هؤلاء الاموات دوازدهم آنكه چون از نماز فارغ شود پيش نماز در مكان خود ايستد تا تابوت را بردارند و اما آن سه امر كه مكروه است اول نماز بر ميت در مسجد گذاردن دوم فاتحه (1) يا سوره در اين نماز خواندن هر گاه تقيه نباشد سيم سلام دادن در آخر اين نماز در وقتى كه تقيه نباشد و بعضى از مجتهدين سلام دادن را در اين نماز مكروه نمىدانند و اين نماز را جنب و زن حيض دار مىتوانند گذارند چنان كه در باب طهارت مذكور شد مقصد هفتم در نمازى كه به نذر واجب شود يا به عهد يا به سوگند و شرط نمازى كه به يكى از اين سه امر واجب مىشود آنست كه كيفيت آن مخالف كيفيت نمازهاى متعارف شرع نباشد پس اگر نذر كند كه پنج ركعت نماز به يك سلام بگذارد يا دو ركعت به چهار ركوع آن نذر باطل است اما اگر نذر كند كه سه ركعت به يك سلام يا يك ركعت به يك سلام بگذارد در صحت آن نذر خلاف است و اصح صحت (2) است و اگر نذر كند كه نماز عيد را يا نماز كسوف را در غير وقت عيد و كسوف بگذارد اولى (3) عدم صحت است و اگر شخصى نماز واجب مثل يكى از نمازهاى يوميه را نذر كند نذر او صحيح است و وجوب آن مؤكد مىشود پس اگر بجا نياورد كفاره بر او لازم است و مقدار كفاره در باب نذر مذكور خواهد شد و چون كفاره دهد گناه مخالفت نذر تخفيف مىيابد اما گناه ترك نماز به حال خود باقى است و به كفاره دادن تخفيف نمىيابد و اگر شخصى نذر دو ركعت از نمازهاى نافله كند بعضى از مجتهدين را مذهب آنست كه واجبست كه در هر ركعت بعد از فاتحه سوره را بخواند هر چند در نافله سوره واجب نيست و اگر شخصى نذر كند كه هر روز دو ركعت نماز گذارد مثلا يك روز عمدا ترك كند نذر او بر طرف (4) مىشود و لازم نيست كه ديگر روز به گذارد اما كفاره خلاف نذر لازم است و اگر نذر كند كه سجده بجا آورد نذر او صحيح است اما اگر نذر كند كه ركوعى يا تكبير احرامى بجا آورد آن نذر باطل است مقصد هشتم در نماز كه به اجاره واجب مىشود هر گاه در ذمت شخصى نماز واجبى باشد واجبست كه وصيت كند شخصى را اجاره كنند كه نمازى كه در ذمت اوست بگذارد و اين وقتى است كه آن شخص پسر نداشته باشد كه اگر پسر دارد قضاى نماز پدر بر اوست چنانچه بعد از اين مذكور خواهد شد و بر پدر واجبست كه پسر را بر آن مطلع سازد و چون شخص را به جهت قضاى
(٦٢)