گوشت آن حلال باشد و خواه حرام و جميع اجزاى آن نجس است مگر اجزائى كه حس نداشته باشد مثل مو و استخوان و شاخ و سم از حيوانى كه نجس العين نباشد و سيد مرتضى بر آنست كه اجزاى نجس العين كه حس نداشته باشد مثل مو و استخوان سگ و خوك طاهر است و باقى مجتهدين خلاف او كرده اند (1) فصل اگر سگ ظرفى را به زبان بليسد و خواهند كه به آب قليل آن را طهارت دهند بايد كه آن را به خاك پاك (2) بمالند و بعد از آن دو نوبت به آب بشويند و اگر خاك متعذر باشد بعضى از مجتهدين برآنند كه هر چه شبيه به خاك باشد مثل اشنان و سبوس عوض خاك مىشود و بعضى برآنند كه عوض خاك يك نوبت به آب بشويند و اما اگر آن ظرف را به آب كثير مثل كر يا آب روان طهارت دهند يك نوبت به آب فرو بردن كافيست (3) بعد از آنكه او را به خاك ماليده باشند و بعضى از مجتهدين برآنند كه اگر به آب كثير طهارت دهند خاك ماليدن لازم نيست و قول اول اصح است و اگر خوك ظرفى را بليسد بعضى برآنند كه آن ظرف را هفت نوبت به آب بايد شستن و بعضى برآنند كه به طريق ليسيدن سگ است فصل اگر جامه مثلا به بول نجس شده باشد و خواهند كه آن را به آب قليل طهارت دهند پس اگر به بول شير خواره نجس شده باشد به مجرد ريختن آب بر آن طاهر مىشود و احتياج با فشردن نيست اما به سه شرط اول آنكه آن طفل پسر باشد نه دختر دويم آنكه اكثر غذاى او شير باشد سيم آنكه سن او كمتر از دو سال بوده باشد و اگر به بول غير طفل شير خواره نجس شده باشد بايد كه بعد از آنكه آب بر آن بريزند يك نوبت بفشرند و باز آب بر آن بريزند و نوبت ديگر بيفشرند و اگر به غير بو ل نجس شده باشد يك نوبت آب ريختن و يك نوبت افشردن طاهر مىشود بعد از ازاله عين نجاست و احتياج به دو نوبت نيست اما اگر در آب (4) كر يا آب روان طهارت دهند يك نوبت در آب فرو بردن آن كافيست بعد از آنكه عين نجاست از آن ازاله شده باشد و افشردن آن لازم نيست و اگر پوست يا دوشك و بالش و مانند آن را به آب قليل طهارت دهند احتياج بافشردن آن نيست و ماليدن آن كافيست و بدان كه هر گاه جامه مثلا نجس شود به نجاستى كه رنگ داشته باشد مثل خون ياغير آن و آن را بشويند و رنگ آن نجاست در جامه بماند آن رنگ پاك است و ازاله آن لازم نيست فصل اگر ظرف نجس را مثل كاسه و ديگ و خم خواهند كه به آب قليل طهارت دهند قدرى آب در آن كنند و حركت دهند تا آب به همه جاى آن برسد و آن آب را بريزند و باز نوبت ديگر آب كنند و حركت دهند بريزند آن ظرف طاهر مىشود و اگر از ظرف نجس را در زمين محكم كرده باشند مثل ديگ دكان طباخى كندن آن لازم نيست و به همين طريق طهارت مىتوان داد و اگر اندكى آب در