وجه سوم حمل اخبار تجويز است بر تقيه امام عليه السلام در بيان حكم، يا بر بيان حكم واقعى براى مبتلى به تقيه و بنابر اين بعضى از متأخرين فتوى به حرمت صوم يوم عاشورا داده اند و بعضى فتوى به حرمت صوم به قصد خصوصيت روز عاشورا واشكال بر اين قول به مخالفت اجماع و شهرت محققه وجهى ندارد اگر چه در (رياض) و (جواهر) اصرار بر اين كرده اند نظر به آنچه در وجه اول گذشت كه قول به استحباب مشهور است واجماع هم در غنيه بر او مدعى است و اين هر دو محل اشكال است چه محقق ثانى در (جامع المقاصد) وشهيد ثانى در (مسالك) عبارت محقق و علامه را - قدست اسرارهم - كه فرموده اند از جمله مستحبات صوم يوم عاشور است بر وجه حزن بر اين وجه تفسير كرده اند كه مراد آنست كه امساك كند زمانى از روز تا بعد از ظهر و بعد از آن افطار كند.
قال في (جامع المقاصد) اى صومه ليس معتبرا شرعا بل هو امساك بدون نية الصوم لان صومه متروك كما وردت به الرواية فيستحب الامساك فيه الى بعد العصر حزنا وصومه شعار بنى امية سرورا بقتل الحسين عليه السلام.
وقال في (المسالك) اشار بقوله على وجه الحزن الى ان صومه ليس صوما معتبرا شرعا بل هو امساك بدون نية الصوم لان صومه متروك كما وردت به الرواية وينبه على ذلك قول الصادق صمه من غير تبييت وافطره من غير تشميت و ليكن فطرك بعد العصر فهو عبارة عن ترك المفطرات اشتغالا عنها بالحزن والمصيبة وينبغى ان يكون الامساك المذكور بالنية.
و در (مجمع الفايدة) و (ذخيرة) احتمال داده اند كه مراد اين معنى باشد، بلكه در (ذخيرة) تقريب كرده است و ظاهر عنوان (وسائل نيز موافقت بر اين