كه از صادق آل محمد عليهم السلام پرسيدم صوم يوم عرفه را فرمود " عيد من اعياد المسلمين " گفتم صوم يوم عاشورا چگونست؟ فرمود او در روزى است كه حسين در او كشته شده پس اگر تو شماتت كنند اى روزه دار، آنگاه فرمود هما تا آل اميه نذرى كردند كه اگر حسين كشته شود آن روز را عيد قرار دهند و به شكر اين نعمت روزه گيرند و اولاد خود را مسرور نمايند و اين سنتى شد در آل ابى سفيان تا امروز و از اين روى روزه گيرند او را و بر اهل و عيال خود ادخال فرح كنند آنگاه فرمود روزه براى مصيبت نمىشود و نيست مگر براى شكر سلامت همانا حسين كشته شد در روز عاشورا هان اگر تو از مصيبت زدگان او هستى روزه مگير و اگر از شماتت كنندگانى و از آنانى كه به سلامت بنى اميه مسرور شدند روزه بدار به شكر خداى تعالى (1).
اين است جمله از اخبار وارده در منع از روزه روز عاشورا و اختلاف بين دو طايفه از اخبار ظاهر است لهذا علماى شيعه - رضوان الله عليهم - در صدد جمع و توجيه بر آمدند وجه در رفع منافات و اختلاف به تتبع در مطاوى كلمات أصحاب به نظر آمده:
وجه اول اينكه صوم بر دو قسم واقع مىشود يكى صوم تبركى كه بعنوان تعييد و شادمانى است و ديگر حزنى كه برانى مصيبت زدگان، اخبار ناهيه منزل بر قسم اولند و اخبار مرخصه ناظر به قسم ثانى، پس اختلاف مرتفع شد و اين جمع را نسبت به مشهور داده اند بلكه دعوى اجماع كرده اند، چنانچه عبارت غنيه شامل او است و در (رياض) و (جواهر) نفى وجدان خلاف از استحباب