(بخارى) و (صحيح مسلم) و (ترمذى) به بعض طرق نقل گرده اند كه به عرض حضرت رسالت رساندند كه يهود چون گمان كردن اند كه اهلاك فرعون وجنودش در اين روز است به جهت شادمانى روزه گرفتند پيغمبر فرمود شما هم روزه بگيرد كه ما احقيم به احياى سنت موسى و در بعض طرق مسلم وترمذى نقل كرده اند كه چون در جاهليت رسم بود كه روز عاشورا روزه مىگرفتند پيغمبر نيز صوم يوم عاشورا را سنت كرد يعنى واجب شمرد.
ولى آنچه متأمل در اخبار واقعه كربلا و اخبار صوم بدست مى آورد آنست كه روز عاشورا از به دو عالم روز مصيبت و غم واندوه بوده بلكه از بعض اخبار معلوم مىشود كه وحوش وطيور نيز در آن روز از طعام و شراب ممنوع مىشدند چنانچه در خبر عبد الله بن ميمون قداح (1) شنيدى كه وحوش از عهد داود در روز عاشورا روزه گرفتند و منع اطفال از طعام و شراب منزل بر همين معنى است نه صوم اختيارى و روايات ديگر در ابواب كتب مقاتل در اين معنى بسيار است، و قصص بسيار در كتب تواريخ مذكور است از آن جمله آنست كه در (انسان العيون) نقل كرده كه كسى متعود بود كه هر روزه مورچگانى را نان و دانه بدهد، چون روز عاشورا رسيد و نزد مورچگان دانه برنخوردند (2) و اين قصه را شاهد استحباب صوم يوم عاشورا شمرده است ولى في الحقيقة از غايت شقاوت و نصب خود پرده برداشته.
و خبر ديگرى كه عامه نقل كرده اند " اول طاير صام يوم عاشورا را صرد (3) " و حاكم