بيش از آن است در اين صفحه بگنجد.
ويا عجبا مني احاول وصفه وقد فنيت فيه القراطيس والصحف ونعم ما قيل:
كتاب فضل تو را آب بحر كافى نيست كه تر كنى سر انگشت و صفحه بشمارى با وجود چنين درياى شگرف بيكران كه استاد تمام علماى جهانيان است ما را از امثال غزالى چه افتخار است، و با اشباه او چه كار.
و تخصيص ذكر علامه طوسى - قدس الله سره القدوسى - به جهت قوت امتياز او بجامعيت فنون كمالات و اخذ به اطراف صنوف علوم و جمع شتات انحاء فضائل وتسالم كل بر رجحان وزن وجلالت قدر او است، و الا به حمد الله تعالى در جميع علوم عقليه از حكمت عمليه و نظريه از الهى، و طبيعى، و رياضى، و طب و غيره و تمامت علوم اسلاميه از حديث و تفسير و رجال وفقه و اصول و كلام و ادب و لغت ونحو و صرف و شعر و تاريخ و غير ذلك آن قدر از صناديد و اساتيد در اين طايفه بيرون آمده اند كه از قيروان تا قيروان (1) پرتو آفتاب فضائلشان تابيده، و هر يك در فن خود از غزالى به صد مرتبه اجل و اعظم هستند، چنانچه در كتب تواريخ و رجال موضوعه براى اين فن ذكر اسماء شريفه والقاب كريمه ايشان شده، و اين سخن اگر چه به طول انجاميد ولى البته از فايده مجرد نبود.
و به هر وجه در حق غزالى مظنون همان نصب و عداوت است، خصوصا با ملاحظه ساير مواضع همين كتاب (سر العالمين) و اعلان به اين گونه مطالب و تصريح به اين نوع مناقب ومثالب از باب تأييد الهى است كه بر لسان اعداء، حق را جارى