شرعى باشد يا بيشتر دوم آنكه از موضع اقامت آن مقدار برود كه اذان را نشنود و ديوارها را تميز نكند و اين مقدار را حد ترخص گويند سيم آنكه سفر معصيت نباشد پس غلام گريخته و زن ناشزه و شكار كننده كه به محض لهو و لعب شكار كند و شخصى كه مقصد او امر حرام باشد هيچيك از اينها را قصر نماز جايز نيست چهارم آنكه سفر همه وقت نماز را فرا گرفته باشد پس اگر به سفر رود بعد از آنكه از اول وقت مقدار طهارت و نماز تمام گذشته باشد در اين صورت اين نماز را تمام گذارد و قصر (1) جايز نيست و همچنين هر گاه از سفر به وطن آيد و از وقت نماز مقدار طهارت و يك ركعت مانده باشد نماز را تمام بگذارد پنجم آنكه كثير السفر نباشد يعنى در عرف او را كثير السفر نگويند مثل مكارى و ملاح و بعضى از مجتهدين برآنند كه وقتى كثير السفر مىشود كه سه سفر كند و در ما بين اين سه سفر ده روز در وطن خود توقف نكند و در غير وطن خود نيز ده روز به قصد توقف نايستد پس ما دام كه كثير السفر باشد او را قصر كردن نماز جايز نيست ششم آنكه در اثناى سفر به وطن خود نرسد پس اگر مسافر در اثناى سفر به وطن خود عبور كند نماز را تمام كند هر چند قصد اقامت ده روز ننمايد هفتم آنكه در اثناى سفر به موضعى (2) نرسد كه او را در آن موضع ملكى باشد اگر چه يك درخت باشد و شش ماه در آن موضع توطن كرده باشد خواه آن مدت شش ماه متوالى باشد و خواه متفرق پس هر گاه مسافر به چنين موضعى برسد واجبست كه نماز را تمام كند اگر چه قصدش اين باشد كه زياده بر يك روز يا كمتر در آنجا نباشد هشتم آنكه در اثناى سفر به يكى از چهار موضع كه آن مسجد مكه و مسجد مدينه و مسجد كوفه و حاير كربلا است نرسد و مراد از حاير زمينى است كه متوكل آب فرات را در آن سر داده بود تا مرقد مقدس حضرت امام حسين عليه السلام خراب شود پس آب بر دور آن زمين بر بالاى هم ايستاده و يك قطره داخل آن نشد و آن را حاير جهت آن گفتند كه آب حيران وار بر گردان ايستاده بود و نتوانست كه داخل آن موضع شود و آن صحن آستانه (3) مقدس است با عماراتى كه در آنست پس هر گاه مسافر به يكى از آن چهار موضع برسد و قصد اقامت ده روز نكند برو لازم نيست كه نماز را قصر كند بلكه مخير است ميانه قصر و اتمام و اگر نماز را تمام گذارد ثواب آن بيشتر خواهد بود و قول مشهور آنست تخيير ميانه قصر و اتمام مخصوص مواضع اربع است و سيد مرتضى با بعضى از مجتهدين برآنند كه فرقى ميانه اين چهار مواضع ومشاهد مقدسه حضرات ائمه معصومين عليهم السلام نيست و ظاهر كلام ايشان آنست كه اتمام نماز در همه اين