زكات از مهمترين واجبات الهى است كه خداوند از اموال ثروتمندان براى فقرا و كارهاى خير تعيين كرده است، و در قرآن مجيد پيوسته پس از دستور به نماز مورد امر قرار گرفته است.
زكات در لغت به معنى فزونى و رشد و نمو، و نيز به معنى تطهير و پاكيزگى است. چنان كه پرداخت زكات مايه بركت و فزونى خير، و پاكيزگى مال از پليدى است. در احاديث معتبره تأكيد شده كه: خداوند به مقدارى كه براى فقرا كفايت مىكرده در اموال ثروتمندان زكات را واجب ساخته، و اگر همه زكات خود را به طور صحيح بپردازند، هيچ فقيرى باقى نخواهد ماند، و اگر فقرا صدمه مىبينند از جهت كسانى است كه حقوق آنها را نمىدهند، و در دستور زكات نقصى نيست.
و در بعضى از روايات آمده كه: مانع زكات مسلمان نيست. و امام صادق (عليه السلام) فرمودند: هيچ مال و ثروتى در خشكى يا دريا ضايع نگردد مگر به منع زكات. و نيز فرمودند: هر گاه حضرت قائم - عجل الله فرجه الشريف - به پا خيزد، مانع الزكات را مىگيرد و گردن مىزند. و عذابهاى اخروى بسى سخت تر است.
مسائل زكات چيزهائى كه در آن زكات واجب مىشود (مسأله 1793): زكات در نه چيز واجب است:
اول: گندم. دوم: جو. سوم: خرما.
چهارم: كشمش. پنجم: طلا. ششم: نقره.
هفتم: شتر. هشتم: گاو. نهم: گوسفند.
و مالك يكى از اين نه چيز با شرايطى كه مىآيد، بايد مقدار معين شده را، به يكى از مصرفهائى كه دستور داده اند برساند.