زمين بوده اند خبر دهد، و اگر معلوم شود مال هيچ كدام آنان نيست، مال خود او مىشود و بايد خمس آن را بدهد.
(مسأله 1751): اگر در ظرفهاى متعددى كه در يك جا دفن شده مالى بيابد كه قيمت آنها روى هم 15 مثقال طلا باشد، بايد خمس آن را بدهد، ولى چنانچه در چند جا گنج يافت، هر كدام آنها كه قيمتش به اين مقدار برسد، خمس آن واجب است و گنجى كه قيمت آن به اين مقدار نرسيده است خمس ندارد.
(مسأله 1752): اگر دو نفر گنجى يافتند كه قيمت آن به 15 مثقال طلا برسد، هر چند سهم هر يك آنان به اين مقدار نباشد بايد خمس آن را بدهند.
(مسأله 1753): اگر حيوانى مانند ماهى بخرد و در شكم آن چيز ارزشمندى بيابد چنانچه احتمال دهد مال فروشنده است بايد به او خبر دهد، و نيز اگر مالك قبلى داشته بايد از او سؤال كند، و چنانچه وى نشانه اش را به او گفت به وى بدهد، و گر نه به يابنده مىرسد و در حكم منافع كسب است.
4 - مال حلال مخلوط به حرام (مسأله 1754): اگر مال حلال با مال حرام به طورى مخلوط شود كه شخص نتواند آنها را از يكديگر تشخيص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن هيچ كدام معلوم نباشد، و نداند كه مقدار حرام كمتر از خمس است يا زيادتر، بايد خمس همه مال را بدهد، و احتياط آن است آن را به قصد ما في الذمه، اعم از خمس يا صدقه اداء كند، و مصرف آن مانند ديگر خمسها مىباشد. و پس از دادن خمس، بقيه مال حلال مىشود، و اگر از جهت ديگرى متعلق خمس باشد بايد خمس ديگرى نيز بدهد، و اگر بداند مال حرام بيشتر از خمس است به احتياط لازم آن مقدار زائد را به عنوان مجهول المالك بدهد.
(مسأله 1755): مال حلال مخلوط به حرام كه شخص مقدار حرام را مىداند - كمتر از خمس باشد يا بيشتر - ولى صاحب آن را نمىشناسد، بايد مقدار حرام را به نيت صاحبش صدقه بدهد، و احتياط واجب آن است كه از حاكم شرع هم