كه حكم آن شامل هر مسلمان و كافر و حيوان وجمادى مى شود چيست؟ روى اين حساب اين تقييد شيخ در واقع الغاء و هدر دادن سخن معصوم وابطال آن است. و حق - به خواست خدا - آن است كه دوستى على عليه السلام به طور مطلق (به هر دليلى كه باشد) نشانه رسوخ ايمان در قلب دوستدار است و دشمنى آن حضرت نشانه وجود نفاق در دشمن او است، و اين ويژگى آن حضرت است چنان كه درباره برادرش پيامبر صلى الله عليه و سلم نيز همين گونه است... (1) اما اين كه شيخ گفته: (طبع بشرى از كسى كه به آدمى بدى كرده بيزار است...)، گويم كه اين به مطلب ما مربوط نيست، زيرا على عليه السلام به هيچ يك از دشمنان خود بدى نكرده، و هر كه را على عليه السلام از پدران و خويشان دشمنانش به قتل رسانده اين حق بوده كه آنان را كشته وعلى عليه السلام تنها اجرا كننده فرمان خدا و رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم بوده است، از اين رو حضرتش در كشتن آنها نيكوكار بوده و مستحق سپاس همان كسانى كه او را دشمن داشته اند. و اگر دشمنى آن حضرت بدين خاطر روا بود و يا روا بود كه دشمنان او را بدين جهت معذور بداريم بى شك منافقان قريش و نظاير آنها را نيز در دشمنى با پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم عذر موجهى بود، زيرا پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم سران آنها را كشت، در حالى كه احدى بدين مطلب قائل نيست، چگونه چنين نباشد در صورتى كه خداى سبحان مى فرمايد: (به پروردگارت سوگند كه اينان مؤمن نخواهند بود تا آن كه تو را در مشاجرات خود
(٧٠٨)