درباره حق خويشاوند حافظ هيثمى گويد: ابو بكر خمس را مانند رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم تقسيم مى كرد جز آن كه به خويشاوندان رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم چنان كه آن حضرت مى داد، نمى داد. (1) طبرى گويد: ابن عباس گفته است: سهم خدا و سهم رسول خدا (از خمس غنائم) يكى قرار داده شده و سهمى هم براى خويشاوندان (رسول خدا) هست، و اين دو سهم بايد صرف مخارج اسب و سلاح جنگى شود، و سهمى هم براى يتيمان و فقيران و در راه ماندگان قرار دارد (2) و به ديگران نبايد داد. (3) و از قتاده درباره سهم خويشاوندان پرسيدند، گفت: آن طعمه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم بود و پس از ارتحال پيامبر، ابو بكر وعمر آن را في سبيل الله قرار دادند و به عنوان صدقه بر رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم محسوب داشتند. (4) حافظ ابوعبيد قاسم بن سلام به سندش از ابن شهاب نقل كرده كه يزيد بن هرمزبه او گفت: نجده به ابن عباس نامه نوشت و از سهم خويشاوند پرسيد، ابن عباس در پاسخ نوشت: آن سهم ماست، وعمر ما را فراخواند تا از آن سهم دختران ما را شوهر دهد و براى عيال مندان ما خادم گمارد ولى ما نپذيرفتيم و خواستيم كه همه آن سهم را به ما واگذارد وعمر زير بار نرفت.
ابن هرمز گفت: من آن پاسخ ابن عباس را به نجده نوشتم. (5) و نيز گويد: عمر بن خطاب گفت: خمس (غنايم) عراق به دستم رسيده است، (هامش) * (1) - مجمع الزوائد 5 / 241.
(2) - يعنى خمس را پنج قسمت مى داند: 1 - سهم خدا و رسول 2 - سهم ذى القربى 3 - سهم يتامى 4 - سهم مساكين 5 - سهم ابن السبيل. (م) (3) - تفسير طبرى 10 / 6.
(4) - همان / 7.
(5) - الاموال / 466. (*)