10 - شيخ يوسف بحرانى گويد: آيه اى كه دلالت بر حرمت غيبت دارد گرچه اول آن مجمل است، جز آن كه ادامه آن كه مى فرمايد: (آيا يكى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟) مى رساند كه مراد برادران مؤمن است، زيرا اثبات برادرى ميان مؤمن (شيعه) و كسى كه مخالف دين او است چيزى است كه آن را ادعا نمى كند كسى كه بويى از ايمان به مشامش رسيده و از احاديث امامان عليهم السلام كاملا آگاه باشد، زيرا آن احاديث در حد مستفيض بر وجوب دشمنى با مخالفان و بيزارى از آنان دلالت دارند. (1) 11 - صاحب جواهر رحمه الله گويد: (و اما اگر امام جماعت از كسانى باشد كه به او اقتدا نتوان كرد) زيرا از مخالفان است (خواندن قرائت واجب است) در نمازى كه از روى تقيه پشت سر او خوانده مى شود، چنان كه گروهى از اصحاب [شيعه] بدان تصريح نموده اند، بلكه خلافى در اين زمينه ميان آنان نديده ام همان گونه كه در كتاب منتهى نيز بدان اعتراف كرده است... و به دليل روايت زراره كه از امام باقر عليه السلام درباره نماز پشت سر مخالفان پرسيد، فرمود: (آنان در نظر من به منزله ديوارند). و به دليل قول امام صادق عليه السلام كه فرمود: (هر گاه پشت سر امامى كه اقتداى به او جايز نيست نماز خواندى خودت حمد و سوره را بخوان، چه صداى قرائت او را بشنوى يا نه). و قول امام كاظم عليه السلام در حديث صحيح ابن يقطين كه فرمود: (براى خودت حمد و سوره را بخوان، و اگر صداى خودت را نشنوى اشكال ندارد). و احاديث ديگرى كه حكم مزبور از منطوق و مفهوم آنها استفاده مى شود. (2) 12 - و نيز گويد: ظاهر روايتها و فتواها آن است كه واجب نيست نمازى را كه
(٢٠٥)