امام زمان (عليه السلام) نظر به روايت فريقين از رسول خدا (صلى الله عليه وآله و سلم) كه كسى كه بميرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهليت مرده است، (1) هر چند معرفت تفصيلى امام زمان (عليه السلام) ميسر نيست، ولى به معرفت اجمالى به نحو اختصار اكتفا مى شود.
وجود امام معصوم در هر زمانى به دليل عقلى و نقلى لازم است، كه در بحث امامت گذشت.
و اجمال بعضى از ادلهء عقليه اين است كه نبوت و رسالت به پيغمبر خاتم (صلى الله عليه وآله و سلم) ختم شد، ولى قرآنى كه بر آن حضرت نازل شده - براى هميشه - برنامهء تعليم و تربيت انسان است، و نيازمند به معلم و مربى مى باشد، و قوانين آن براى تضمين حقوق انسان مدنى بالطبع است و محتاج به مفسر و مجرى است.
زيرا غرض از بعثت محقق نمى شود مگر به وجود معلمى عالم به آنچه در قرآن است، ومتخلق به اعلى مرتبهء فضايل اخلاقى - كه مقصود از " انما بعثت لاتمم مكارم الأخلاق " (2) است - و منزه از هر خطا و هوايى، تا غرض خداوند كه كمال علمى و عملى انسان است حاصل شود (إليه يصعد الكلم الطيب والعمل الصلح يرفعه). (3) خلاصه اين كه قرآن كتابى است كه به منظور اخراج تمام افراد بشر از ظلمات فكرى و اخلاقى و عملى به عالم نور نازل شده است (كتب أنزلنه إليك لتخرج