" احكام سرقفلى " از معاملات رايج معاملهء سرقفلى است، و حق سرقفلى، آن است كه مستأجر اختيار تخليه و واگذارى عين اجاره شده را به غير داشته باشد، يا مالك اختيار زياد كردن مال الاجاره و گرفتن عين اجاره شده را از مستأجر نداشته باشد.
مسأله 2877 - صحت اين معامله متوقف است بر ثبوت حقى براى مستأجر، و آن حق به اجاره كردن محل سكنى و محل كسب، هر چند مدت اجاره طولانى باشد، يا كيفيت كسب و كار يا شخصيت مستأجر كه موجب ارزش و مرغوبيت محل كار باشد حاصل نمى شود، و هر چند از نظر عرف و قانون دولتى مستأجر را ذى حق بدانند، اعتبار ندارد، و بعد از انقضاى مدت اجاره، هر گونه تصرف در عين اجاره شده بر مستأجر حرام ويد او بر آن عين و منافع عين، يد عدوان و ضمان است، و اجاره دادن آن عين فضولى و با اجازه نكردن مالك فاسد است.
و ثبوت حق شرعا به وسيلهء شرط مشروع ممكن است، مثل آن كه در ضمن عقد اجاره شرط شود - چه اين كه براى شرط موجر مبلغى دريافت كند يا نكند - كه پس از انقضاى مدت اجاره، آن محل را به او و يا به كسى كه او معين كند، - و همچنين هر مستأجرى كه مستأجر قبلى او را معين مى نمايد - به همان مال الاجاره ء سابق اجاره دهد، كه در اين صورت به مقتضاى حق الشرط، هر مستأجر مى تواند سرقفلى گرفته و آن محل را واگذار كند، و موجر به مقتضاى وجوب وفاى به شرط حق امتناع از اجاره دادن به مستأجر