شرايط جنس و عوض آن مسأله 2118 - جنسى را كه مىفروشند و چيزى را كه عوض آن مى گيرند پنج شرط دارد:
(اول) آن كه مقدار آن با وزن يا پيمانه يا شماره و مانند اينها معلوم باشد.
(دوم) آن كه بتوانند آن را تحويل دهند، و اگر فروشنده مثلا مالى بفروشد كه نمى تواند آن را تحويل دهد ولى مشترى قدرت گرفتن آن را داشته باشد، كفايت مى كند، بنابراين فروختن مثلا اسبى كه فرار كرده و هيچ يك از طرفين قدرت تسلط بر آن را ندارند، باطل است، ولى اگر اسبى را كه فرار كرده با چيزى كه داراى ارزش است و مى تواند تحويل دهد، بفروشد، اگر چه آن اسب پيدا نشود معامله صحيح است، و احوط آن است كه در غير بنده و كنيز گريخته، چيزى را كه ارزش دارد بفروشد، و در ضمن آن معامله شرط كند كه اگر گريخته پيدا شد مال مشترى باشد.
(سوم) خصوصياتى را كه در جنس و عوض است و به واسطهء آنها قيمت اختلاف پيدا مى كند، معين نمايند.
(چهارم) آن كه ملك طلق باشد، پس مالى كه وقف شده فروش آن جايز نيست، مگر در مواردى كه خواهد آمد.
(پنجم) خود جنس را بفروشد نه منفعت آن را، پس اگر مثلا منفعت يك سالهء خانه را بفروشد صحيح نيست، ولى چنانچه خريدار به جاى پول منفعت ملك خود را بدهد، مثلا فرشى را از كسى بخرد و عوض آن را منفعت يك سالهء خانهء خود قرار دهد، اشكال ندارد، و احكام اينها در مسائل آينده خواهد آمد.
مسأله 2119 - جنسى را كه در شهرى با وزن يا پيمانه معامله مى كنند، در آن شهر - بنابر احتياط - بايد با وزن يا پيمانه بخرد، ولى مى تواند همان جنس را در شهرى كه با ديدن معامله مى كنند، با ديدن خريدارى نمايد.
مسأله 2120 - چيزى را كه با وزن خريد و فروش مى كنند، با پيمانه هم مى شود