كه مغرب شده افطار كند، و بعد معلوم شود مغرب نبوده قضا لازم نيست.
(نهم) آن كه براى خنك شدن يا بى جهت مضمضه كند - يعنى آب در دهان بگرداند - و بى اختيار فرو رود، ولى اگر فراموش كند كه روزه است و آب را فرو دهد، يا براى وضوى نماز واجب مضمضه كند و بى اختيار فرو رود، قضا بر او واجب نيست.
(دهم) آن كه كسى از جهت اكراه يا اضطرار يا تقيه افطار كند.
مسأله 1697 - اگر غير آب چيز ديگرى را در دهان ببرد و بى اختيار فرو رود، يا آب داخل بينى كند و بى اختيار فرو رود، قضا بر او واجب نيست.
مسأله 1698 - استنشاق و مضمضهء زياد براى روزه دار مكروه است، و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد، بهتر آن است كه سه مرتبه آب دهان را بيرون بريزد.
مسأله 1699 - اگر انسان بداند كه به واسطهء مضمضه يا استنشاق بى اختيار يا از روى فراموشى آب وارد گلويش مى شود، نبايد مضمضه يا استنشاق كند.
مسأله 1700 - اگر در ماه رمضان بعد از تحقيق يقين كند كه صبح نشده، و كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد، و بعد معلوم شود صبح بوده، قضا لازم نيست.
مسأله 1701 - اگر انسان شك كند كه مغرب شده يا نه، نمى تواند افطار كند، ولى اگر شك كند كه صبح شده يا نه، پيش از تحقيق هم مى تواند كارى كه روزه را باطل مى كند انجام دهد.
احكام روزه ء قضا مسأله 1702 - اگر ديوانه عاقل شود، واجب نيست روزه هاى وقتى را كه ديوانه بوده قضا نمايد.
مسأله 1703 - اگر كافر مسلمان شود، واجب نيست روزه هاى وقتى را كه كافر بوده قضا نمايد، ولى اگر مسلمانى كافر شود، روزه هايى را كه در زمان كفر از او فوت شده بايد قضا نمايد، و اگر مسلمان شود به اسلام از او ساقط نمى شود.