است همه چيز آنجا نيست، عدد ستارگان آسمان چيست؟ چرا درباره ستارگان لفظ (عدد) و درباره وضو لفظ (اثر) به كار رفته است؟
نظر ما اين است كه: حوض با آن كه بر معناى ظاهر خود باقى است رمزى است براى علم، و مشك خوشبو و انواع جواهر نفيس از در و يا قوت، و شيرينى عسل در آن آب و گستردگى آن حوض، همه شاخه هاى درخت تنومند علم و انواع مختلف آن و شگفتيهاى گوناگون و آبشخوارهاى گوارا و چيزهاى خوش نماى آنند.
اين احاديث براى رشد و بالا بردن سطح امت اسلامى وارد شده است تا آنان در حوض علم رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم وارد شوند. و اين احاديث اشاره دارند به آن كه از ميان اين امت مردمى ظهور مى كنند بى نظير و جان پاك كه از آبشخوارهاى علوم شريفه و حوض رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مىنوشند و علوم بىنهايتى را كه خداوند در اين دنيا پراكنده به درس مى گذارند و چيزى از آفريده هاى خدا را رها نمى كنند مگر آن كه به قدر توان خود از آن شناسايى به عمل مى آورند... در نتيجه جانشينان خدا در زمين مى شوند، قرآن هم تمام همين علوم را خواهان است. پس هر كه علم نجوم را بدين اعتبار كه آثار جمال خداست مطالعه كند در گوشه اى از حوض رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم وارد شده است، و هر كه درس طب و حكمت و شريعت يا شگفتيهايى كه در عالم مورچگان و زنبور عسل وجود دارد بخواند يا در نظام كسوف و خسوف مطالعه كند به گوشه اى ديگر از حوض رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم در آمده است و همگى با جانى پاك بدان وارد شده اند.
اين است راز حديث حوض كه دلالت دارد بر آن كه عمر اين امت در از مى شود و دولتها و حكيمان و بزرگانى در آن پديد مى آيند. و بنگر كه چگونه مى گويد كه گروهى با آن كه مسلمانند از اين حوض رانده مى شوند و در اين باره - به روايت بخارى ومسلم - به پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم گفته مى شود: (آيا مى دانى كه اينان