كه به امر او در جريان و سر به فرمان اويند و نور آنها از نور عرش خداست و گرمايشان از دوزخ، چون قيامت شود نور آنها به عرش بر مى گردد و گرمايشان به آتش دوزخ، و ديگر نه خورشيدى مى ماند و نه ماهى. (1) 2 - و فرمود: وحشتناك ترين حالات اين آفريده (انسان) در سه جاست: 1) روز تولد كه از شكم مادر بيرون مى آيد و دنيا را مى بيند. 2) روز مرگ كه آخرت و اهل آن را مشاهده مى كند. 3) روز قيامت كه زنده بر انگيخته مى شود و احكام و نظاماتى را مى بيند كه در دنيا نديده است. (2) 3 - مردى گفت: اى رسول خدا، آيا در بهشت شب هست؟ فرمود: چه چيز تو را بدين سؤال وا داشته؟ گفت: اين آيه كه خداوند مى فرمايد: ولهم رزقهم فيها بكرة وعشيا. (3) (روزى آنها در بهشت صبح و شام مى رسد)، و معلوم است كه شب بخشى از صبح و شام است. رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: در آنجا شب وجود ندارد و تنها نور و روشنايى هست، صبح به شام مى رسد و شام به صبح، (4) و هداياى الهى در وقت نمازهاى پنجگانه كه در دنيا در آن وقتها نماز مى خواندند به آنها مى رسد و فرشتگان [در همين اوقات] بر آنها وارد شده و سلام مى كنند. (5) 4 - در تفسير على بن ابراهيم رحمه الله آمده است: النار يعرضون عليها غدوا و عشيا. (6) (و آنان (فرعونيان) را صبح و شام بر آتش عرضه مى كنند) امام فرموده است: اين در دنيا و پيش از قيامت است، (7) زيرا در قيامت صبح و شامى
(٥٢٣)