انگور را به اين قصد بفروشد كه از آن شراب تهيه نمايند، معاملهء آن حرام و باطل است، ولى اگر به اين قصد نفروشد و فقط بداند كه مشترى از انگور شراب تهيه خواهد كرد، معامله اشكال ندارد.
مسأله 2097 - ساختن مجسمهء جاندار حرام است، و همچنين نقاشى آن بنابر احتياط، و خريد و فروش و نگهدارى آن جايز است، اگر چه احوط ترك است.
مسأله 2098 - چيزى كه از قمار يا دزدى يا از معاملهء باطل تهيه شده، معاملهء بر آن فضولى است، و صحت و نفوذ آن محتاج به اجازه ء مالك يا ولى اوست، و تصرف در آن حرام است، و در دست هر كس كه باشد بايد به مالك يا ولى او برگرداند.
مسأله 2099 - اگر روغنى را كه با پيه مخلوط است بفروشد، چنانچه مورد معامله عين شخصى باشد، مثلا بگويد اين يك من روغن را مىفروشم، دو صورت دارد:
(اول) آن كه مقدار پيه مخلوط به اندازه اى است كه عرفا مى گويند اين يك من روغن است ولى غش دارد، در اين صورت معامله صحيح است و خريدار حق فسخ دارد.
(دوم) آن كه مقدار پيه مخلوط به اندازه اى است كه عرفا نمى گويند اين يك من روغن است، بلكه مى گويند روغن و پيه است، در اين صورت معامله به مقدار پيهى كه در آن است باطل است، و پولى كه فروشنده براى پيه آن گرفته مال مشترى و پيه مال فروشنده است، و مشترى مى تواند معاملهء روغن خالصى را هم كه در آن است فسخ كند.
و اگر مورد معامله عين شخصى نباشد، بلكه يك من روغن در ذمه بفروشد و بعد روغنى كه پيه دارد بدهد، مشترى مى تواند آن روغن را پس بدهد و روغن خالص را مطالبه نمايد.
مسأله 2100 - اگر مقدارى از جنسى را كه با وزن يا پيمانه مىفروشند، به زيادتر از همان جنس بفروشد - مثلا يك من گندم را به يك من و نيم گندم بفروشد - ربا و حرام و معامله باطل است، و همچنين اگر يكى از آن دو سالم و ديگرى معيوب،