على (عليه السلام): الله معناه المعبود الذى يأله فيه الخلق ويوله اليه) (1) و كمال معرفتى كه براى بشر نسبت به خالق متعال ممكن است ادراك عجز از معرفت اوست.
(الله) وصف مى شود به (رحمن و رحيم) شرح رحمت رحمانيه و رحيميه در اين مختصر نمى گنجد، آنچه بايد مورد توجه باشد اين است كه خداوند كلام خود را با انسان و كلام انسان را با خود به (بسم الله الرحمن الرحيم) شروع كرد، و اين جملهء آسمانى را طليعهء قول و عمل مسلمانان قرار داد، و شبانه روز در پنج نماز فريضه او را وادار به تكرار اين جمله نمود، و به او آموخت كه نظام آفرينش بر مدار رحمت مى گردد، و كتاب تكوين و تشريع به رحمت شروع مى شود.
باران رحمت رحمانيهء او بر مؤمن و كافر، بر و فاجر مى بارد، همچنان كه شعاع رحمت رحيميه او بر هر قلب پاك مىتابد (كتب ربكم على نفسه الرحمة). (2) دين او دين رحمت و فرستاده ء او (رحمة للعلمين) (3) است، و حدود و تعزيراتى هم كه در دين هست رحمت است، و اين نكته از مراتب امر به معروف و نهى از منكر روشن مى شود، كه اگر عضوى از پيكر اجتماع از صلاح فرد و جامعه رو برگرداند يا به فساد فرد و نوع رو آورد، اول با ملايمت بايد به علاج او كوشيد، چنان كه موسى بن عمران با آن كه داراى نه معجزه بود، و بر طاغوتى مانند فرعون مبعوث شد، خداوند در مقام دعوت به او و برادرش دستور داد كه به نرمى با او سخن بگوييد، چون مقصود از بعثت سيطره و قدرت نيست، بلكه تذكر و خشيت و هدايت است (فقولا له قولا لينا لعله يتذكر أويخشى) (4) و تا علاج به طبابت ممكن است نشتر به آن عضو نبايد زد، و اگر به دارو علاج نشد به وسيلهء نشتر بايد مفاسدى را كه در آن عضو رخنه كرده بيرون كشيد، و تا ميسر است او را حفظ كرد، و اگر به آن وسيله هم اصلاح نشد بايد با جدا كردن آن از