معروف نيست، بلكه ظاهر آن است كه با آنان مانند ساير مسلمانان معاشرت مى كرده اند، و اين كه اين گونه معاشرت را در زمانهاى در از حمل بر تقيه كنيم در غايت بعد است. و گاه از اين شبهه اين گونه پاسخ داده اند كه بيشتر مردم از ترس سلطان جور اظهار دشمنى و بيزارى از ائمه عليهم السلام مى كرده اند و در واقع ناصبى نبوده اند. اما اين پاسخ درست نيست، زيرا ظاهر قول و فعل هر كس حجتى بسيار خوب است كه نمى توان آن را ناديده گرفت. و بهترين پاسخ همان است كه شيخ ما مرتضى رحمه الله داده است كه اغلب احكام شرعى در عصر امام باقر و امام صادق عليهما السلام منتشر شده است، و مانعى ندارد كه كفر ناصبيان نيز از همان احكام باشد، بنابر اين ياران ائمه در دولت بنى اميه با ناصبيان آميزش داشتند بدون آن كه از حكم آنان با خبر باشند، اما خود ائمه - صلوات الله عليهم - معلوم نيست كه در غير مقام تقيه با ناصبيان و خوارج آميزش داشته باشند، والله اعلم. (1)