بخش سوم / هجرت، گامى به سوى هدف...
پس از پيمان عقبه، مهاجران دسته دسته به مدينه رهسپار شدند تا آنكه اكثريت مسلمانان منتقل به مدينه گرديدند و در مدينه بذرهاى تشكيل حكومت نوپاى اسلامى پاشيده شد كه در فصول بعدى بار وثمر خود را خواهد داد.
هجرت هجرت كوچ كردن در راه خدا به قصد موضع گيرى نوين در راستاى تحكيم مبارزات و ادامهء تبليغات مؤثرتر مى باشد و آن اصلى است مثبت نه منفى، جبهه گيرى نوينى است نه فرار از جبهه. از آنرو در اسلام داراى ارزش و اعتبار خاصى مى باشد. به همين جهت، به ترك مجلس گناه و محلى كه در آن معصيت پروردگار صورت مى گيرد، " هجرت " اطلاق شده است و نيز به ترك اهل و ديار به قصد كسب علم و دانش، " هجرت " گفته شده است، و هجرت پيامبر بزرگوار اسلام از مكه به مدينه، سرآغاز فعاليت نوين و گسترده‌اى است كه پى آمدها وآثار درخشانى دربرداشت. ثمراتى كه هجرت داشت اقامت و سكونت در مكه نداشت. پس از تحكيم موقعيت پيامبر در يثرب و پس از انعقاد پيمان عقبه دوم، در شب 13 ذيحجه، مهاجرت مسلمانان به يثرب آغاز گرديد و تا اول ربيع الاول سال چهاردهم بعثت ادامه داشت، به حدى كه همگى به يثرب منتقل شدند و جز تعداد انگشت شمارى از آنان، كسى در مكه باقى نماند.
قريش پيش از هجرت مسلمانان به يثرب قريش مى پنداشتند كه مسلمانان هميشه در دسترس آنان خواهند بود و همواره با تهديد و ستم مى توانند به آنان چيره و غالب شوند و خطر را از ميان بردارند. اما هنگاميكه ديدند مسلمانان در يثرب براى خود پايگاه و پناهگاهى آماده كرده اند و پيروان رسول خدا (صلى الله عليه وآله) گذشته از مكه، در يثرب نيز فراوان شدند، بيشتر به اهميت خطر و نزديكى آن