آرى اين روحيه‌ها و ايثارها بود كه اسلام را در آن روزگار، جهانى و جاودانى ساخت (1).
صحنه‌هاى كارزار مسلمانان جنگها و برخوردهاى نظامى رسول خدا (صلى الله عليه وآله) و مسلمانان صدر اسلام بيش از هفتاد مورد ذكر گرديدده است ولى برخى از آنها تنها از نظر نام و اسم " جنگ " و در رديف غزوات يا سرايا آمده است. ولى در واقع امر عارى از آن مفهوم واقعى جنگ بوده است كه غالبا توام با تلفات نيروى انسانى و همراه با خسارات مالى است و مهم‌ترين جنگها و برخوردهاى نظامى صدر اسلام مواردى است كه به صورت فشرده در زير توضيح داده مى شود.
جنگ بدر (19 رمضان سال دوم هجرى) جنگ بدر يكى از سرنوشت سازترين جنگهاى پيامبر اسلام و مسلمانان صدر اسلام شمرده مى شود كه سرنوشت آينده و مسير زندگى مسلمانان را تا حدودى، روشن ساخت و فتوحات بعدى و پيروزيهاى آينده بر شالوده آن استوار گرديد و كيفيت وقوع چنين بوده است:
مهاجرين كه در اثر فشار و تهديد و اختناق محيط مكه از چنگال مشركين فرار كرده بودند و تنها خود و عقيده خود را آزاد ساخته بودند، اموال و دارائى و منازل و زندگى آنان در اختيار و در تملك مكيان قرار داشت، هر چه داشته آنان تصاحب كرده بودند و مسلمانان در مدينه با دشوارى و فشار شديد زندگى مى كردند به حدى كه گروهى از آنان از روى ناچارى مهمان ديگر برادران انصار خود گرديده بودند و اين امر تا پايان كار قابل تحمل نبود.
و از سوى ديگر تنها راه تجارتى پر رفت و آمد مشركين مكه به شام از كنار مدينه مى گذشت و آن راه شريان اقتصادى مكيان به شمار مى رفت تا پيامبر اسلام و مسلمانان اطلاع يافتند كه كاروان تجارتى قريش از شام در مسير مدينه عازم بازگشت به مكه است