معركه اى كه به پيروزى مسلمانان انجاميده بود در اثر سودجويى جمعى ناآگاه به فاجعه اى ناگوار گشت. در اين جنگ بيش از هفتاد و يك تن از مسلمانان به شهادت نائل گشتند. ابوسفيان دستور داد كه رجز بخوانند: " أعل هبل! أعل هبل! " " زنده باد هبل! زنده باد هبل! ". پيامبر اسلام فرمود آيا به او جواب نمى دهيد؟ گفتند چه بگوئيم: " الله! اعلى و اجل الله اعلى واجل " " خداوند برتر و والاتر است " ابوسفيان گفت: " ان لنا العزى ولاعزى لكم " " ما عزى داريم ولى شما بت عزا نداريد " پيامبر خدا فرمود در پاسخ بگويند: " الله مولانا ومولى لكم " " ما سرپرست و صاحب داريم ولى شما سرپرست و صاحب نداريد ".
بدين ترتيب پيامبر بزرگوار اسلام ضربه‌هاى روانى و شوكه‌هاى تبليغى دشمن را بى پاسخ نگذاشت.
راز شكست در جنگ احد " و لقد صدقكم الله وعده اذ تحسونهم باذنه حتى اذا فشلتم وتنازعتم في الامر و عصيتم من بعد ما اريكم ما تحبون، منكم من يريد الدنيا ومنكم من يريد الأخرة ثم صرفكم عنهم ليبتليكم ولقد عفى عنكم والله ذوفضل على المؤمنين ".
خداوند به وعده خود وفا كرد (در جنگ بدر) شما را به دشمنان پيروز گردانيد تا اينك (در جنگ احد مرتكب اشتباهات زير شديد) در كار جنگ سستى ورزيديد. اختلاف ايجاد كرديد. پس از اين كه به آرزوى خود رسيديد و پيروز شديد از فرمان رهبر و فرمانده و پيامبر سرپيچى كرديد. بعضى از شما براى دنيا (و غنائم) و بعضى براى آخرت مى جنگيدند. و خداوند شما را از پيشرفت و پيروزى بازداشت تا شما را بيازمايد و البته اين اشتباهات مورد عفو قرار گرفت و خداوند نسبت به افراد با ايمان بخشايشگر است.