شما را در كنار خانه خود جاى داده است و اين فضيلت را براى شما از ميان ساير فرزندان اسماعيل اختصاص داده است، هان اى قوم قريش! زوار خانه خدا با شور عجيبى به سوى شما روى مى آورند. آنان مهمانان خدايند، پذيرايى آنان به عهده شما است، در ميان آنان افراد تهيدست فراوانند كه از راه دور ره مىسپرند، سوگند به صاحب اين خانه اگر قدرت و توانايى داشتم كه از تمام مهمانان خانهء خدا به تنهايى پذيرايى كنم از شما تقاضاى كمك نمى كردم ولى فعلا آنچه در قدرت من هست و از راه حلال كسب كرده ام در اين راه به مصرف مى رسانم. شما نيز كمكم كنيد ولى شما را قسم مى دهم به احترام اين خانه مبادا كسى مالى را بذل كند كه آن را از راه ستم و ظلم به دست آورده باشد يا در بذل و بخشش آن گرفتار ريا يا اكراه و اجبار گردد و اگر كسى در مساعدت و بذل مال رضايت خاطر نداشته باشد، از انفاق و احسان خوددارى كند ". (1) زمامدارى و رياست، هاشم از هر جهت به سود مكيان بود و در بهبود وضع زندگى مردم تأثير شايانى داشت، در سالهاى قحطى، كرم و جوانمردى او مانع آن بود كه مردم، رنج قحطى را احساس كنند يكى ديگر از خدمات او كه موجب رفاه مالى مكيان شد، قراردادى بود كه او با امير " غسان " بست و اين اقدام او باعث شد كه برادرش " عبد شمس " نيز با برادرانش مطلب ونوفل با امير " يمن " وپادشاه " ايران " معاهده اى ببندند تا كالاهاى بازرگانى دو طرف با آزادى تمام و اطمينان خاطر به كشور همديگر صادر شود. اين معاهده مشكلات فراوانى را حل نمود و بازارهاى متعددى را در مكه به وجود آورد كه تا طلوع اسلام هم ادامه داشت. علاوه بر اقدامات گذشته او نخستين فردى بود كه مسافرت مردم قريش را در تابستان به شام، و در زمستان به يمن پى ريزى نمود. و اين شيوه تا مدتى بعد از ظهور اسلام ادامه داشت كه در قرآن به عنوان " رحلة الشتاء والصيف " نام برده شده است. (2) او در اثناى سفر وفات يافت.
(٤١)