خردسالى بيش، نبود خدمتكار حرم، وى را به حضور پدرش آورده بود. پيشواى هشتم به پسرش " محمد " اشاره كرد و گفتند: " براى پيروان ما در امت اسلام، مولودى به بركت محمد نمى شناسم! " (1) اينها نمونه‌هايى از تصريحات امام هشتم (عليه السلام) در تعيين امامت و وصايت امام محمد تقى (عليه السلام) بود كه به چند نمونه آن، اشاره گرديد و بنا بر اعتقاد شيعه، اسامى مقدسه معصومين (عليه السلام) با تعيين الهى قبلا معين گرديده است، فقط كافى است كه امام قبلى، معصوم بعدى را تعيين و تنصيص نمايد.
خلفاى معاصر امام (عليه السلام) امام جواد (عليه السلام) در مدت عمر كوتاه و پربار خود، با حكومت دو تن از خلفاى عباسى معاصر بوده است كه هر كدام به نوبت خود در راه جلوگيرى از نفوذ و پيشرفت معنوى امام (عليه السلام)، سعى و كوشش بليغ داشته اند، يكى مأمون و ديگرى، برادرش معتصم عباسى.
اكنون شمه اى از خصوصيات و ويژگيهاى دوران هر كدام از آنان را بيان مى كنيم تا موقعيت امام (عليه السلام) در برابر حكومت زور و ستم، و خفقانى كه حاكم بر سرنوشت مردم آن روزگار بود، بيشتر روشن گردد ولى آنچه ناگزيرم همانند ساير سيره نويسان احوال امام جواد (عليه السلام) به آن اعتراف نمايم اين است كه مدت اقامت امام (عليه السلام)، در مدينه و مراجعت ايشان، به بغداد به صورت دقيق، تعيين و مشخص نشده است ولى احضار معتصم به بغداد كاملا قطعى و منجز است كه پس از مرگ مأمون بوده و در دوران معتصم عباسى است.
1. مأمون كيست؟
عبد الله مأمون در سال 193 هجرى به حكومت رسيد، و در سال 218 در مرز روم از دنيا رفت، بر خلاف برادرش امين، مرد دانشمند و دانش دوست و فرد هوشيار و كاردان و سياستمدار بود و در اين صفات بر تمام خلفاى بنى عباس، برترى داشت. او مدت بيست