بخش چهارم / امام جواد (ع) و تفسير قرآن...
امام محمد تقى الجواد (عليه السلام) (195 - 220 ه‍. ق) از امام جواد (عليه السلام) در مورد تفسير آيات قرآن مجيد، مطالب فراوانى نقل شده است كه هر كدام در ذيل آيات مربوط آمده است. افراد متتبع مى توانند از تفاسير مأثور وروايى، تعداد انبوهى از اين نظريه‌ها و تفسيرها را فراهم آورد.
ما به اقتضاى اختصار كتاب، چند نمونه را ذيلا مى آوريم، طالبان تفصيل را به تفاسير ياد شده، ارجاع مى دهيم:
1. مخلوق بودن قرآن يكى از خصوصيات عصر اين پيشوا، مطرح شدن تفتيش عقايد در مورد مخلوق بودن يا قديمى بودن قرآن بود. خليفهء وقت بر اساس تحريك اطرافيان خويش، يا در اثر تأثر ويژه اش از فلسفه يونانى، روى اين مسألة حساسيت فوق العاده، نشان مى داد كه قرآن حادث و مخلوق است، و بر اين عقيده، كسانى كه قرآن را قديمى مى دانند مشرك و كافر هستند و حق مداخله در امور قضائى وادارى كشور را ندارند بر اين اساس، استانداران و فرمانداران و كارگزاران نواحى مختلف كشور، موظف شده بودند كه افراد را از اين نظر مورد باز جويى و بازپرسى وزير نظر قرار دهند و نتيجه اقدامات خود را به مركز خلافت، گزارش كنند.
جالب توجه اينست كه شدت علاقهء مأمون به اين امر به حدى بود كه در وصيتنامهء خود پس از ذكر شهادتين و اقرار به توحيد، مسألة مخلوق بودن قرآن را مورد گواهى و شهادت خود قرار داده بود، پس از آن، به اعتراف به معاد و حساب و كتاب و ديگر اصول اعتقادى اسلامى را شمرده بود و اجراى عمليات پس از فوت خود را به ولى عهد و وصى