سمطاوس اسم يونانى اثمد است سيمسقا اسم سريانى سندريطس اتس سماروغ نوعى از قطر است سميكه الركه وسمكهء ثول سمكه صيد است سماقيل سماق الرياغين است سمن اسم روغن كاو است سم بضم اول اسم فارسى ظلف است سموك اسم تركى عظم است سمند وپهين اسم هندى زبد البحر است سنا كياهيست ربيعى ساقش باريك شبيه بگياه حنا وگلش مايل بكبودى ودانه او پهن مايل بدرازى وكنجى ودر غلافى شبيه بكرده وحجازى او را برگ بزركتر وگلش زرد وبرگ او مستعمل است وقوتش تا هفت سال باقى ودر آخر دويم كرم ودر اول خشك ومسهل بلغم وسودا او صفرا واخلاط سوخته ومنقى دماغ وشديد الغوص در عمق بدن ومقوى او وجالى جلد وجهة مفاصل وامراض بلغمى وسود اوى وجنون وصرع ودردسر وشقيقه ودرد پهلو وشرب مطبوخ در چهار مثل او روغن زيتون كه بنفصف رسد جهة درد كمر وركين وبواسير مفيد وضماد ومطبوخ او در سركه به حدى كه فوام بهمرساند جهة حكه وجرب وگلف وبهق واند مال زخم كهنه ومنع ريختن موى وبا حنا جهة سياه كردن آن مؤثر وآب مطبوخ او بهتر از جرم او ويك مثقال از مسحوق او با عسل كه سه روز تا يك هفته هر روز بپا شامند جهة مفاصل وامثال او مجربست ومورث كرب ومغص وغثيان ومصلحش پاك كردن از چوب وشاخ وآلودن بروغن بادم وهليلهء زرد وانيسون وبنفشهء وآب ميوها استعمال نمودن وقدر شربت از جرم او دو درهم است تا سه درهم واز مطبوخ او تا ده درهم وبدلش نصف او تر بد ونصف او هليلهء زرد وربع آن بنفشه است سنبل بمعنى خوشه است وبعرف اطبا شامل سنبل هندى وسنبل رومى وسنبل جبلى است وبيونانى ناردين نامند واز مطلق او مراد سنبل هنديست وان گياهيست بى ثمرو بى گل وشبيه بدنباله سمور ودله واز آن باريكتر وبدرزاى انگشتى وسياه مايل بزردى وخوشبو وبيخش وصلب واز هند خيزد وقوتش تا سه سال باقيست در دويم گرم وخشك ومفتح ومقوى فم معده وجگر با رد ومدر بول وحيض ومجفف رطوبات معده وسينه وفضول دماغى ومانع انصباب ماده بامعأ ومعده ودافع لذع آن ومفتت حصاة وحابس طبع وجهة يرقان وبواسير وسرفه ودرد سپرز وسينه وتحليل نفح واستسقا واو رام باطنى وبا افسنتنى وصندل بغايت مشهى ومقوى معده وبا آب سردو جهة غثيان وخفقان وضمادش قاطع عورق وبا عث خوشبوئى بدن واكتحالش او با آب گشنيز جهة حمرة چشم وتقويه باصره ورويانيدن مژگان وبا عفصن جهة دمعه مجرب وفرزجهء او وجلوس در طبيخ او جهة ثقيهء رحم و گشودن حيض وذرور او جهة التيام جراحات وطلاى مطبوخ او در سر جهة سياه كردن ودراز كردن موى مؤثر ومضر كرده ومصلحش كتيرا وقدر شربتش تا يك مثقال وبدلش اذخر وشراب او كه يكرطل او را در پانزده رطل آب انگور بجوشانند تا نصف رسد وسه هفته در آفتاب بگذارند ودر جميع افعال مذكور واثرش قويتر است سنبل رومى بيخ وساقيست گلدار وخوشبو وبا صلابتى در شكل شباهتى بسنبل الطيب ندارد وحرارتش زياه از آن وقبض او كمتر ودر افعال ضعيفتر است ومدر بول وماته باقيه ومحلل نفخ معده وورم سپرز وجگر ورافع درد مثانه وكرده وشراب او كه نيم من را در سى رطل آب انگور انداخته بعد از دو ماه صاف كنند وروزى بيست مثقال از آن با شصت مثقال آب بنوشند جهة جميع الارض باردهء كرده ومعده وجگر ويرقان وعسر بول بغايت مفيد است وروغنى كه از سنبل وسنبل رومى ترتيب دهند مسمى بدهن ناردين واز سنبل هندى قويتر از سنبل اقليظى است وساذج او را بطريق ساير او هان ميسازند وآن ملطف ومحلل وجهة جميع امراض بارده واعضاى ظاهرى وباطنى نافع وقدر شربتش تا يكوقيه است سنبل جبلى به فارسى ريشه والا گويند ومؤلف تذكره گويد كه آن مواست وبغدادى غير آن دانسته وكويد برگ نبات او شبيه ببرك فرصفه وشاخهاى او مثل شاخ او واز آن كوچكتر وبيخار وبيساق وبيخش زياده بر دو عدد ودراز ومايل بيرون بسياهى واندرون سفيد وخوشبو وبى ثمر وبى گل است قريب القوه بسنبل ومقوى اعضا خصوصا معده وجگر ومقوى قوهء ماسكه ومحلل رياح ونقخ ورافع سنسقا وقى بلغمى وشراب او در منافع مثل شراب سنبل است وقدر شربتش تا يكمثال سنبل فارسى شامل پرسياوشان وقسمى از رياحين است كه با نرگس ميرويد ودر غايت خوشبوئى وبرگش وپياز ش قريب به برگ وپياز نرگس وگلش بنفش وبعضى سفيد نيز مىباشد وبشكل ياسمين ودر هر ساقى چندين عدد بر بالاى يكديگر ودر افعال قريب بنرگش وپياز او ضعيفتر از پياز نرگس است سنبل اقليطى سنبل روميست سنبل الاسد انطاكى گويد اين سنبل حبلى وآن مو است سنبل ترى شامل فود اسارونيست سنبل اروانى وسنبل ثورى سنبل جبلى است سنبل الطيب وسنبل العصافير سنبل هنديست سنبل الكلب ثمر دردا راست وگويند شكوفهء لسان العصافير است سنگسبويه اسم فارسى است ومعرب او بچسم بجاى كاف است وآن دانه ايست درازتر از دانه انگور وبغايت صلب شبيه بسنگ وگويند از فارس خيزد ودر تذكرهء عبدوس دانه سپستان ودر بعضى كتب