موى واستحكام رنگ مداو مؤثر ونفوخ او قاطع رعاف است ومضر سينه وحلق ومصحلش كثير او شربتش يك مثقال وبدلش پوست نار است عقيق بهترين او سرخ وزرد ومفيد است در دويم سرد وخشك است وسوختهء او لطيفتر ومقوى دل ومفتح شده وجگر وسپرز ريزانندهء حصاة ورافع خفقان وآشاميدن وذرور او قاطع نزف الدم جميع اعضا وسوخته او مقوى لثه ورافع سستى او ودندان متحرك ومقوى باصره وانگشترى او باعث هيبت در نظر خصم واستجابت وعوتست ومضر كرده ومصلحش صمغ وشربتش تا نيم درهم عقرب باصطلاح اكسيريان كوكرد است وبه عربى اسم كژدم وآن سياله وجراره والوان مىباشد وآنچه در حين حركت دنباله زايلند دار وشياله نامند وآنچه دنباله را كشد جراره واز شياله كوچكتر مىباشد وزبونترين اقسام او سياه پردار است وبهترين او در ؟؟ شياله وبتجربه رسيده كه چون آجرهاى آب نديده را اندك آب پاشيده بر روى هم بگذارند خصوصا درتابستان عقرب بسيار از ومتكون مىشود ودر آخر سيم سرد وخشك وشكافته انرا بر موضع كزيدهء عقرب به بندند جذب سميت مىكند وآشاميدن برشته كردهء او جهة قرحهء سينه ورفع سم عقرب گزيده مفيد وسوخته او با ادويهء مناسب جهة رفع سنگ كرده ومثانه وعسر بول بيعديل است واكتحال او را با فلفل وادويهء حاره جهة بياض وناخنه چشم حيوان وانسان مجرب دانسته‌اند وبا سرگين موش بقدر ضعيف وتقوية بصر وطلاى او جهة ساقط كردن دانهء بواسير ورفع برص وبهق ونمش وگلف وقروح خبيثه قوى الاثر است وروغن او كه زندهء او را بعد از بيست وشش ماه در روغن زيتون كه بازاى هر عددى ده مثقال باشد انداخته چهلروز آفتاب گذارند جهة عرق النسا وذبح وبواسير مجرب است وطلاى برشته كردهء او بر روغن زيتون كه بحد سوختن نرسد جهة رويانيدن موى داء الثعلب بيعديل وبستن يك عدد عقرب قديد كرده بر ران زنى كه هميشه اسقاط جنين شود مانع سقوط ميكردد وگزيدن عقرب بر غير عصب رافع فالج واز مجربات شمرده اند آشاميدن او مضر ريه ومصلحش گل ارمنى وتخم كرفس وشربتش تا نيم درهمست عقرب بحرى ماهى صدفى خاردار است وسرش بزرگ وخارى سفيد بر آن رسته ونيش آن حيوانست وگزيدن او باعث سوزش عظيم ميكردد واكتحال سوختهء او جهة نزول آب وغشاوه وبياض وقرحه چشم وطلاى او جهة داء الثعلب مفيد است عقاب باصطلاح اكسيريان نوشادر است ودر لغة اسم؟؟
سبعى معروفست وبه فارسى الوه وبتركى قراقوش نامند در دويم گرم وخشك وخون او محلل او رام وزهرهء او جهة نزول آب وبياض وتقوية بصر وزابل او جالى گلف وجوشش رخسار ومحلل خنازير سات عقعق از طيور معروفه واز كلاغ ابلق كوچكتر ومطبوع تر وبتركى صفعقان ودر اصفهان غلا جاره نامند گرم وخشك وتررى الكيفية ودر خواص قريب بفراب ابقع است واكتحال زهرهء او مورث محبوبى در نظر خلايق است عقار كوهان عاقر قرحاست وگويند فاوايناست عقار خمر است عقار اعرطنيثا اسم سريانى آذر بو است عقار اغيرون اسم سريانى اشراس است عقار سوسالى اسم سريانى ايرسا است عقاقير اسم جنس ادويه است وعقار اسم مطلق دو اعقبان اسم ذهب خالص است عفيلا اسم عربى غوره است عفربان بلغة اندلس اسقولو فتدريونست عقيدة الغنب ميفتج است عقده بلغة مصر چوب زرشگ است عكوب نوعى از حرشف بريست برگش با سفيدى وتخمش سبز ومستطيل وچون برشته كنند لذيذ مىشود وبا قهوه مغشوش مىكند وبغايت مبهتى است وساير خواص در حرشف مذكور ايست عكيه لعية بربريست عكه عقعق است عكرش اسم صنف اخير شيل است وبعضى گويند اسن است عكر ثفل ودرد چيزهاست ونزد اطبا مخصوص ثقل روغنهاست واو در اكثر امور قويتر از روغن صاف او وغليظ تر وكثيف تر از آنست عكبر نزد جمعى موم كم عسل است كه در آشيانهء زنبور عسل يافت مىشود ونزد بعضى وسخ الكواير است كه به فارسى بر موم گويند وآن موم سياهى است كه رخنهاى آشيانه به آن مسدود مى كنند در آخر دويم گرم وخشك ولطيف وجاذب قوى پيكان وخار از بدن وبخور او جهة سرفه كهنه وضمادش جهة اقسام قوبا نافع ودر استحكام استخوان شكسته وضربه وسقطه وروفع خوف نايب مناب موميائى است ولهذا موميائى تجلى نامند وقدر شربتش يك مثقال است كه باده مثقال نبات كه با آب شربت نموده باشند عليق نباتيست خاردار ودر برگ وشكل شبيه بگلسرخ وثمرش در شكل وطعم مثل توت سياه ودر ديلم تموش وبتركى بكورتيكان نامند مركب القوى وسردى وخشكى در او غالب بخد درجهء دويم وجميع منافع او را مجرب يافته‌ اند همهء اجزاى او رادع وحابس نفث الدم وسيلان رحم ومجفف ومبرد ومقوى حشا وعصارهء مسحوق برگ وساق تازهء او با اندك صمغ جهة جميع امراض حاره وباردهء چشم خصوصا قرحه ودمعه ودورم ناخنه نافع وگشايندهء دمل والتيام دهندهء زخمها وحابس اسهال وفضلات وخونست وجهة بواسير وسحج مفيد وخائيدن برگ او جهة