مليح نوعى از عوبيج بزرگ برگ سرخ است ملوخيا وملوخيه خبازى بستانيست مليون وملونيا خربزه كرمك است مليطن بلغة اندلس بقلهء يمانيه است مليطنى بيونانى اثمد است مليطويا زاج سياه است ملينون زنجفر مخلوقست ملينيون قنطوريان رفيق است مل سبساليوس است ملكا اكليل الملك است ملطاة دينساقوس است وملاح بضم اول وتشديد ثانى اندرو طاليس وبلغة مغرب قاقلى ملوح بلغة شام قطف بحريست ملخ بقح اول وثافى وخاء معجمه اسم فارسى جراد است ملين اسم هندى كندس است ممسك الارواح اسطوخودوس است ممسك الحوامل دواء المسك است مملولا بهندى طرو غلوديس است من اسم عربى جميع شب يمنست كه منعقد كرد وشيرين كردد ومثل ترنجبين وگز نكبين هر چه بر نبات سمى منعقد شود سم است مانند قسمى از سكر العشر وانچه از نباتات قابضه حاصل شود قابض واز مسهله مسهل منج بفتح اول بيخيست وبكسر اول درخت بدام تلخست منج زراو شيان اسم فارسى است وآن تخميست شبيه بنانخواه وسرخ وباليده تر از آن ونزد بعضى تخم خيزى بريست مسكر ومفرح واكثار او مغير عقل است منبسم درحب المنسم مذكور شد منطر انبك اس است منشنه بلغة مصر غاليس است منصف اسم مطبوخ است منتجوشه ناردين است مندا غورس بيونانى بيروج است منبثور خيرى وخشخاش را شامل است منبل بشيرازى اسم نيمه است منك بهندى ماش است مندوه بهندى نوعى از دخن است منبر بهندى طباشير است منسل بهندى زرنيخ سرخ است ماندگى بهندى ضفدع است مندوهل بهندى جوزالقى است منجهت بهندى فوه است موا اسم نياتيست برگ وساقش شبيه بشبت وساقش از ان سطبرتر و تا بقدر وزرع وبيخش باريك ودراز مايل بزردى ومتفرق وبعضى كج وخوشبو ودر خائيدن دهانرا كرم مىكند وبا اندكى گزندگى وبه فارسى ريشهء والا گويند وآن سنبل جبلى است چنانكه انطاكى تصريح نموده وقوتش تا دو سال باقيست در دويم گرم ودر سم خشك وباقوة قابضه ومدر بول وحيض وملطف ومنوم ومفتح ومسكن درد مثانه وكرده كه به سبب اجتماع فضون باشد وجهة رياح معده وتحريك باه ونضج منى ورفع بخار بدبوئى وبلغم ولزوجاة وتصفيهء آواز وامراض عصب نافع وجلوس در طبيخ او جهة عسر البول احتباس حيض مفيد ومضر سپرز ومصلحش تخم كرفس وغسل ومصدع ومصلحش راند تخم كرفس وعسل الم ومصلحش خيسانيدن در سركه وقدر شربتش تا دو مثقال وبدلش نيموزن او سنبل الطيب ونميوزن جوز بو است وگويند بوزن او فطر اساليون وشيخ الرئيس در تعريف مو فرموده كه بيخيست مختلف الشكل ودر رنگ شبيه بغاريقونست وابن جزله گويد بيخيست سفيد مايل بزردى ودراز وخوشبو وبغدادى وابن تلميذ وجمعى كثير بتهجى كه در اول تعريف او مذكور شد قايلند وتعريف مذكور بر ريشهء والا صادق مى آيد موميائى بلغة يونانى بمعنى حافظ الاجساد است وبه فارسى موميائى نامند آب چشمه ايست كه در بلاد فارس مانند قير منجمد مىشود ودر بعضى جبال گيلانات ولرستان نيز موجود است وعرق الجبال نيز گويند وانچه در سواحل درياى مغرب يافت مىشود وبخوبى فارسى وبلاد ايران نيست وبهترين او سياه براقيست كه بوى بدى نداشته باشد وارسطو فرموده كه بهترين او آنست كه چون جگر گوسفند را در گرمى ذيح باريزهء نى شكسته شق كرده بر آن بمالند التيام يابد در اول سيم گرم ودر دويم خشك ونزد بعضى خشكى غالب گرمى اوست وقوتش تا چهل سال باقيست واو مقوى دل ومفرح ومحلل مواد بارده ومقوى اعضاى باطنى وظاهرى ومجفف رطوبات ومعين باه وحافظ ارواح بدنى ولطيف وسريع النفوذ وجهة فواق وفالج ورعشه ولقوه وسمومات مشروبه ودرد معده ووجع الفؤاد وتقوية معده واختناق رحم جميع امراض بارده ونفث الدم وجراحات مثانه وسلس البول وابتداى جذام وداء الفيل وثقل زبان وگزيدن عقربى وشرب محلول او در روغنها وضماد او جهة شكستگى اعضا وبيرون رفتن مفاصل وكوفتگى وپاره شدن عصب وغضل بيعديل وبا عناب وامثال آن جهة سرفه وبا سكنجبين جهة خفقان وبا آب كرفس جهة سپرز ودر هر علتى با معاون ومناسب او آشاميدن بهتر است وقطور او با روغن گل سرخ جهة گرانى سامعه وبا كافور جهة امراض بينى وسعوط او با آب مرز نجوش ومانند آن جهة شقيقه وصرع وامراض دماغى وغرغرهء او با رب توت ومانند آن جهة ورم گلو وبا شير جهة اعضاى تناسل ويكقيراط او با دو دانگ گل ارمنى ويكدانگ زعفران جهة صدمهء جگر ومعده وبا آب كاسنى وعنب الثعلب وطلاى او با روغن كاو جهة گزيدن عقرب وحمول او با روغن زيتون با زنبق جهة تقطير البول واسترخاى مقعد دغديوط ودلوك او با عسل جهة لكثه زبان ومسوح او با روغن نارحيل ومانند آن بر قضيب وانثيان وحوالى آن جهة تحريك جماع وبا اشربهء مناسبه جهة تب ربع نافع ومضر محرورين ومصلحش سكنجبين وقدر شربتش در شكستگى اعضا نيمدرهم ودر ساير امراض از يكقيراط تا يكدانگ وبدلش فقر اليهود است وارسطو گويد كه چون موميائى خوب را با پيه خوك غير نمكشور در اصم مادر زاد گذارند رفع كرى مىكند موميائى انسان دراز منهء سابقه بجهة حفظ جسدميت از تعفن بمر وعسل وفقر اليهود وامثال او طلا مينموده اند وچون اكثر دخمهاى بلاد مغرب را آب محيط گرفته هر چه از اجساد واعضاى قويتر امواج بحر بساحل رسانيده وميرساند آن را جهال بجاى موميائى صرف نموده ومىنمايند واز رصد الا قاليم بليناس ظاهر مىشود كه در معمورى طرف مغرب جزاير خالدات بوده وبالفعل سياهان مغربست وچندين درجه معموره در آب مغمور است وافريقى در كتاب اعتماد ثقلنموده كه موميائى دو قسم است