كرده ومثانه وبواسير وفالج ولقوه وصرع وكزاز وصداع وبيضه وخوذه و دردمفاصل ونقرس وعرق النسا وحمول او مدر حيض وقاتل جنين وقدر شربتش از د قيراط تا شش قيراط است ومضر محرورين وابدان ضعيفه ومقيى بافراط ومصلحش در افراط قى سويق الشعير با آب سرد وسركه وميوهاى قابض ودر افراط اسهال مجمه آتشى وجلوس در آب سرد وآشاميدن قوابض باردهء است وشرط است كه با ادويهء مناسبه طبع وفعل او استعمال نمايند مثل مقل ودارچينى وصبر وتربد وانيسون ونمك هندى وماء العسل ورب انگور وزعفران واقسام صموغ وروغنها وباسقمونيا وحنطل واستعمال او جايز نيست وطلاى او با عسل وبه دستور با روغن زيتون محلل ورم حنجره وبا سركه جهة گلف وآثار وثاليل وقوبا نافع وآب او را جهة ثقيه معادن وثبات وبياض آن مجرب دانسته‌اند وبيخ او در تخفيف قويتر از سبايز اجزا وضماد مطبوخ او با آرد جو محلل جميع او رام بلغميه ورافع بهق وآثار وجرب متقرح وقوبا وعلك البطم كشانيده دمل ومطبوخ او در سركه رافع نقرس وبا ميفتج وامثال آن جهة درد مفاصل ونقرس وعرق النسا واستسقاى لحمى بغايت مؤثر ومداومت شرب طبيخ وبرگ وبيخ او رافع جذام وهيجده قيراط از ومسهل بلغم ومرة الصفرا وبهترين ادويه استسقاست وقدر شربت از طبيخ او تا سه وقيه وحشه بطبيخ او جهة عرق النسا ومضمضه آن جهة درد دندان بارد وسعوط آن با شير دختران جهة دردهاى مزمن مفيد وضماد تخم وگل او جهة مفاصل مزمن نافع وقدر شربتش تا يك درهمست وبايد با آرد جو وكثيرا بنوشند وروغن قثاء الحمار كه آب او را با مثل او روغن زيتون بجوشانند تا رفع آب كردد يا ثمر تازه او را ريزه كرده با روغن زيتون دو وزن او چهلروز در آفتاب بگذارند بسيار كرم ومحلل قوى ومدر حيض ومخرج ولدور رافع كلف وبثور وكرم گوش وكرانى سامع ورياح او وبا تخم كتان مجفف بواسير وقدر شربتش تا يك درهم است قثاء النعام حنظل است قثاء الكبر ثمر كبر است ودر آنجا مذكور مىشود قثاء هندى ابل است ونزد بعضى خيار شنبر قثاء الجبه زراوند طويل است ونزد جمعى حنظل قثاء برى قثار الحمار است قجى بتركى گياه خردل بريست قديد اسم جنس چيزهاى خشك است ومراد از مطلق او گوشت ومراد از مطلق او گوشت قاق وقديد جميع لحوم بخلاف طبع وخواص اصل است وزبونترين اغذيه ومولد خلط غليظ سود اوى ومورث وجوششها وو قولنج وبيخوابى وحكه وجرب قديد گوشت حيوان وحشى جهة استسقا موافق است هر گاه در سركه خيسانيده باشند ومصلح قوى قديد خيار است وروغنها وشيرينيهاى سردوتر قدميا اقليمياست قديم الملك خبازيست قداح بهار نارنجست ونزد بعضى شكوفه رطبه قدح نوعى از ابرونست قدومه بلغة اصفهان تو دريست قرومانا معرب از قردا مومن يونانيست گياه او شبيه به بنات با بونه وشاخهاى او بسيار متفرق وكج وكرم برگ واز بابونه بزرگتر وبيخش قويتر وگلش سفيد مايل بكبودى وريزه وتخمش دراز وباريك شبيه بكر وياد از آن درازتر وبا تلخى وتندبوئى ونوعى برى كروباست ومستعمل تخم اوست در سيم گرم وخشك وترياق سموم باردهء حيوانى وقاتل اقسام كرم معده ومنقى سينه ورافع قولنج وطلاى او با سركه رافع جرب وحكه ومجربست وحمول بخور او قاتل جنين ومضر سپرز ومصلحش افتيمون واملينون وقدر شربتش ويك مثقال وبدلش اذخر است يا حرمل قرنفل به فارسى وتركى منجك نامند وآن شكوفهء درختيست واصل نبات او معلوم نيست واحدى مشاهده نكرده ومخصوص جزاير چنين است كه از ساحل دريا جمع ميكنند وقسم نر او بشكل دانهء زيتون وقسم ماده بشكل ياسمين است وسياه وتند بوى وباعطريت وقوى وتلخ در سيم گرم وخشك ومفتح ومحلل ومقوى ودل ومعده وجگر واعضاى باطنى ودماغ وباه وماضمه ومفرح ورافع قى وغثيان واستسقا وعلل سوداوى وبلغمى وتقطير البول وسلس البول ورياح غليظه وامراض بارده خم وزبق الامعأ رطوبى ونزلات متواليه وبدبوئى دهان وفالج وامراض باردهء دماغى ووحشت ووسواس وخفقان ونيمدرهم او با شير تازه بشرط مداومت بغايت محرك باه ومداومت يك درهم آن در هر وقت طبر زنان ماعت حمل ايشان وفرو بردن يك عدد از قسم نر او هر روز موجب حمل واكتحال او جهة سيل وقوة باصره وغشاوة وطلاى او بر احليل ملذذ جماع ومقوى فم رحم وبريا فوخ جهة سكته وسدد دماغى ونزلات بارده مجرب وسعوط ونفوخ او همين اثر دارد وعرق قرنفل كه يكجز واو را ويكجز ونيم گلسرخ ومثل ان گاو زبان ونصف جز وتبتول كه مجموعرا سائيده وتسقيه بكلاب نموده تقطير كنند در جميع افعال قايم مقام خمر وترياق سموم ومقوى حواس ومفتح وجهة تعديل اخلاط ورفع استسقا وامراض بارده وبيعديلست وشراب او كه يكچزو او را شانزده جز وآب انارين ويكچزو عسل مخلوط نموده در شيشه كرده يك هفته در سرگين اسب دفن كنند بمراتب از خمر قويتر وچون همين شراب را با شكر بقوام آورند جهة امراض باردهء صعب بى نظير است وگويند قرنفل مضر كرده وامعاست ومحلش صمغ وقدر شربتش تا يك مثقال ومثل ابدلش دارچينى ونصف او بسياسه است قرنفل