ومسمن بدن ومنوم ومسكر وگياه او مدر وشش قيراط از پوست بيخ او با آب عسل منقى بلغم ومرة السود او جهة حرقة البول وخفقان حار واسهال دموى ورفع بيخوابى نافع وطلاى او مولد قمل است در جميع زمان وجهة درد سر واو رام حاره وبا آرد جهة درد مفاصل حار وبا عسل وروغن زيتون جهة گزيدن هوام وبا سركه جهة باد سرخ كه حمره نامند وطلاى شير او جهة گلف ونمش ومضمضه طبيخ او جهة درد دندان سفيد ودو درهم كشنده است باختلاط عقل وسيات وغثيان ومصلحش سداب وخردل برى وعسل وانيسون وقدر شربتش از سه قيراط تا نيمدرهم وبدلش بوزنش بز ر البنج وشرب نيمدرهم از تخم او به حدى سرخ كنندهء رخسار است كه از حمام بسيار گرم روى دهد وسه عدد آن با اندك رازيانه مسكر وبا تفريح وبيغايله است وحمول او با گوگرد قاطع خيض وضماد برگ او با آرد جو جهة او رام حاره وبرش نافعست واز خواص اوست كه چون بيخ لفاحرا با عاج بقدر شش ساعت بجوشانند نرم ومطيع كردد واهل تجربه آب او را عاقدها رب ومقطر آن را با پوست انار ومور وجهة تكميل صناعت از مجربات شمرده اند لفش درختيست بزرگ ومنبت او نواحى شام ودر ترى وسبزى مشتعل مىشود ودر خشكى بسيار دير آتش در او تا بشر مىكند وابن ابى خالد گويد كه مراد از قول حق سبحانه وتعالى من الشجر الاخضرنا اوست طلاى برگ خشك مسحوق او رافع برص وبهق وعصارهء او رافع قوباست وانطاكى گويد آن چوب صنوبر است لف الكرم خيوطيست كه از تاك ميرويد ودر كرم مذكور شد لفت شلغم است لفاح برى بيروح الصنم است لفريقش حناست لقلق به فارسى لك لك نامند واز طيور معروفه است ودر سالى كه وبا در بلاد ماواى او شود ترك ماوى وتوطن انجا مىكند ودر آخر سيم گرم وخشك وگوشت او جهة جذام ولقوه وضعف باه وحذر ورياح غليظه وبرودت مستحكمه نافع ومضر محرورين ومصلحش روغن كنجد وبيضهء او در جميع افعال قويتر و سرگين او جالى بهق وآثار وبا تخم او سياه كنندهء موى ورافع صرع است وزهرهء او رافع شبكورى وخون او از سموم وجهة وضح وبهق نافع است لقاح شتر مادهء شير داراست لقيطه صمغ صنوبر است لك به فارسى رنگ لاك نامند صمغ نباتيست شبيه بمر ساق گياه او پر شاخ وگلش زرد وتخمش قريب بقرطم وگويند شبنميست كه بر آن نبات مى نشيند ودر آخر ميزان جمع ميكنند وبهترين او سرخ وقوتش تا ده سال باقيست در دويم گرم وخشك ومستعمل در طب مغسول اوست وطريق شستن او در دستورات اول مذكور است واو مقوى جگر واحشا ومفتح سدهء سپرز وجگر وجالى آثار ومحلل او رام ومنقى اخلاط بارده وبالخاصية لاغر كنندهء بدن وجهة استسقاى لحمى وزقى وفالج ويرقان وخفقان وسرفه وربو وفالج وضعف كرده وساير اعضا نافع ومضر سپرز و مصلحش مصطكى وقدر شربتش تا يك مثقال وبدلش در تقيح دو ثلث اوريوند ونيموزن او اسارون وربع آن طباشير است واز خواص اوست كه چون هر روز يكدانگ را با سركه تا چهل يوم بنوشند بغاية لاغر كند وچيزى در اين امر باو نمىرسد اگر سه چهار مثقال او را در سه چهار روز با سركه بنوشند به دستور همين اثر دارد ورنگ او مخصوص پشم وابريشم است بخلاف پنبه وغير آن كه رنگ نمىكند وبايد ابريشم وپشم را مطبوخ او باطرطير كه صاف كرده باشند يكشب بآتش نرم بجوشانند وطرطير بايد بيخ جز وولاك صد جزو باشد والا بدون طرطير تاثير ندارد وچون اشنان سبز را يك شبانه روز در آب بخيسانند پس لك را اضافه نموده بآتش بجوشانند تا درد وصاف او جدا شده آب اشنان سرخ ودرخشنده كرد وپس لطيف صاف او را با صمغ عربى جمع نمايند ودر نوشتن وامثال او بهتر از شنجرفست وثقل او را زر كران در استحكام چيزهء استعمال مىنمايند ومعروف بر موز زركرانست در غايت قبض وشرب او در قطع خون حيض از مجرباتست لماء عنب الثعلب است لما بلغة مغربى قطف بحريست لمينون قنطوريون صغير است لبخيطس لغة يونانيست و؟؟
گويد كه او را در شام منسم نامند وبستانى وصحرائى مىباشد نبات بستانى را برگش عريضتر از برگ كند نا وبرنگ خون ومنحنى بطرف اسفل واكثر اوراق او از بيخ ميرويد وساقش بقدر دو شبر وبر سر آن گل سياه شبيه بكلاه ودر آن صورتى شبيه بزنگى دهان باز كرده ودر اسفل دهان دانه مثلث وسياه شبيه بزبان وبيخش بزردك مشابه ومنتبش زمين نمناك خشن است در دويم كرم ودر سيم خشك وبيخش مدر بول مأيوس العلاج وگويند ساحر انرا از او افعال غريبه سر ميزند وقدر شربت از جرم او يك مثقال واز طبيخ او دو وقيه وقسم صحرائى او را برگش مثل اسقولو قندريون وبا خشونت وآشاميدن او با شراب يا با سركه جهة سپرز وضماد تازهء او جهة منع زيادتى جراحات والتيام ان وخشك او جهة ثقيه زخمها مفيد وقدر شربتش تا دو درهم است لنج النج است لن بهندى ملح است لنگ بهندى قرنفل است لوز الحلو به فارسى بادام شيرين گويند در اول كرم وتر ومفتح وحافظ قوتها وجالى اعضاى باطنى وملين طبع وحلق وموافق سينه ومعين باه ومسكن حرقة منى وبول ومسمى بدن وبا شكر كثير الغذاء وحافظ جوهر دماغ وشيرهء او با شكر جهة سرفه مجرب وجهة خشونت سينه