با شكر بنوشند در تحليل رياح ودرد احشا مجرب دانستهاند قزح بكسر اول اسم عربى پياز است قزاز زجاج است قزوير رصاص ابيض است قز اسم كرم ابريشم است قزلاق اسم تركى قنره است قزل بكسر اول وثانى اسم تركى ذهب است وقسط بيخست شبيه به بيخ لفاح واز نواحى هند خيزد ونباتش مفروش وبيساق وبرگش عريض وسه قسم مىباشد يكى شيرين وسبك وسفيد وبا عطريت وقسط بحرى او عربى نامند وقسمى مايل بسياهى وسبك وسطبر وكم بوى وتلخ او را قسط هندى نامند وقسمى مايل بسرخى وسنگين ودر وزن شبيه بچوب شمشاد وخوشبو وبى تلخيست وار منطلق او مراد قسط شيرين است وبهترين او سفيد تازهء كرم نخورده است كه اندك زبانرا بگزد قويش تا چهار سال باقيست وفرق در ميان وراسن كه قسط شامى نامند عدم عطريت راسن است وعدم گزندگى زبان وصلابت آن در سيم گرم وخشك ومدر بول وحيض وجاذب خلط از عمق بدن وترياق سموم حيوانى ومفتح سدهء جگر وقاطع اخلاط غليظه ولزجه ومبهى وبكشندهء اقسام كرم معده وجهة درد رحم ودرد سينه وشكافتگى عضل وتقوية معده وجگر ودردهاى مزمنهء دماغى ومعده وعضلات ومفاصل وتحليل رياح واخراج سنگ كرده وبا سكنجبين جهة تب ربع وباعسل جهة ربو وضيق النفس وسرفه كهنه ويرقان وعلل سپرز واستسقا وتشنج و وكزاز ورعضه وخدر نافع وبخور او قاتل چنين ورافع وبا وزكام ضماد او جهة گلف وعرق النسا ودردهاى بارده وبا روغن زيتون جهة رفع لرز وفالج واسترخاء ودرد گوش وسعوطا وجهة درد سر مزمن وذرور او جهة قروح رطبه مفيد وفررجهء او مدر حيض وقاتل حزين وطلاى او با سركه وقطران وعسل جهة داء الثعلب ونمش نافع ومضر مثانه ومصلحش كل انگبين ومضر ريه ومصلح او انيسون وقدر شربتش يك درهم وبدلش نصف وزن او عاقر قرحاست وروغن قسط ساذج كه قسط تلخرا بقدر چهل مثقال نيمكوب كرده يك شبانه روز در شراب خيسانيده با چهار صد مثقال روغن زيتون بجوشانند تا شراب سوخته روغن بماند كرم وخشك ومحلل ومقوى ورافع برودت معده وجگر ولرز وتبهاى بلغمى وسوداوى ومقوى موى وقدر شربتش تا هفت درهم وروغن غير ساذج او در دستورات مذكور است قسوس اسم يونانى لبلاب كبير است قسطون اسم يونانى نباتيست كه بالفعل مفقود است ساقش ومرقع وزياده بر زرعى وبرگش دراز وبشكل بلوط واز ساق ميرويد وخوشبوى وبرگهاى اسفل بزرگتر واز اعلى كوچكتر وگلش زرد ودر بوى شبيه بصعتر وتخمش در انتهاء ساق مجتمع وبيخش باريك وشبيه بخريق ومستعمل از آن برگ وبيخ است در سيم گرم وخشك وشرب او قبل از سموم وبعد از آن رافع مضرت او واز مجربات شمرده اند ومدر بول ومسهل وهاضم وجهة درد سپرزه وضعف جگر وصرع وجنون وقرحهء ريه وعصارهئ او جهة درد گوش ودرد دندان وطبيخ غلاف ثمر او را جهة قى مفرط مجرب دانستهاند قسب اسم حجازى خرماى خشك است كه يكمال نرسيده باشد گرم وخشك ومسكن تشنگى بلغمى وقاطع اسهال رطوبى ومحلل مواد سينه ودير هضم وقليل الغذاء ومصلحش كردكان بو داده است قس لبلاب پى ثمر است برگش مشبك وريزه وشاخش باريك وشرب برگ وشاخ او مدر حيض وفرزجهء او با عسل مخجر جنين وسعوط عصارهء او جهة عفونت وخيشوم وآب بيخ او با سركه جهة گزيدن رتيلانافعست قسوليدون كاكنج است قسطس اسم جنس قسط است قسط شامى راسن است قسط المرو قسط هندى وقسط صينى قسط تلخ است قسط بحرى وقسط الحلو ورومى وعربى قسط شيرين است قيسوس حنين بن اسحق گويد لحية التيس است قسارس كبر است قسطير رصاص ابيض است قسطوريون و قسطوو جند بيه ستر است قسيطوس زنجار است قسا سليخه است قسطل شاه بلوط است قسراق اسم تركى رما كست قاولان اسم روغن زفت است ودر زفت مذكور شد قشور اسم جنين است اشجار واثمار بزوراست وبعضى را اعتقاد انكه اقسام او غذائية ندارند قابل هضم نيستد قشمش معرب از كشمش فارسيست ودر ترتيب خواص او مذكور شد قشار اسم اصطلاحى پوست حب المحلب است نزد اهل بغداد قشار الكندر صايح باريك كندر است شبيه بيوست واز كندر او را لطيفتر دانستهاند قشر البيض پوست تخم مرغ است ودر بيض مذكور شد قشره باصطلاح مصر پوست درخت زرشك است قصب به فارسى نى وبتركى قاميش نامند واقسام مىباشد هندى او كه باس نامند غبر مجوف وباقى اسم مخوفند وقصب فارسى نى سبز است كه در غير آنها مىباشد واقسام نى درد دويم سرد وخشك وسوخته او گرم وبيخش وقويتر وبا اندك حدتى وضماد تازه كوبيده او جهة جدن پيكان واستخوان وخار از بدن وبا سركه مسكن درد كمر وضماد وبرگ تازه او جهة او رام حاره وباد سرخ وشرب سائيده او با عسل جهة سرفه وسوخته او بقدر دانگى مفتح سدهء زهره ومضرتش ومصلح كثير ا وقند است وضماد سوختهء او جهة جرسب وحكه وزخمهاى چرك دار وسنون او
(٢٠٦)