ودر دستورات اول برقوم است عبروس اسم سريانى بروانيست عبعب وعبب جهت كاكنج است عبقر اسم عربى سوسن سفيد است عتود اسم بزغالهء كمتر از گيسالست عترقبان هديه است عتم زيتون عبلى است عتق ثباء مثلة اسم عربى نباتيست بقدر قامتى برگش شبيه به برگ كبر وسطبر وانبوه در آخر سيم گرم وخشك ومحلل قوى ومحرق وعصارهء خشك كردهء او را چون مكرر ضماد كنند موى را مثل لوزه ميمرد عترب اسم عربى درخت انار است عجم دانهء انگور ومويز وامثال اوست عجل گوساله ودر لحم مذكور خواهد شد عجما اسم عربى سطر ونيونست عجب گياه انا غلس است وگويند جت النبل است عجه اسم عربى قسمى از خاگينه است كه كوكو نامند ودرخبيص البيض مذكور شد عدس به فارسى مرجومك نامند برى او كوچك مايل بتدوير وتلخ است وبستانى پهن ومدور وقوتش تا سه سال باقيست ودر حرارة مايل باعتدال ودر دويم خشك وبعضى در دويم سرد وخشك دانسته‌اند وجالى جلد وجرم او قابض وآب طبيخ او مسهل فرمزورهء او با روغن بادام بعد از رفع بنها مانع نكس ومطبوخ مهراى او با سركه مقوى معده وبى نفخ است وبغير سركه پخته ذات طبيخ او جهة سرفه ودرد سينه ومضمضهء او جهة قلاع وخناق وفرو بردن سى عدد مقشر او مصلح فساد معده ضماد او با عسل جهة قروح غايره وبا سفيدهء تخم مرغ جهة نمله وجمره وشقاق وبا برگ كرنب جهة ورم پستان وانجماد شير ومطبوخ او در سركه جهة خازير واو رام صلبه وبا روغن گل جهة ورم مقعد وورم حارهء چشم وبا تخم خربزه منقى بشره رافع زردى رخسار وبا اكليل الملك جهة وآب نزلات وسوختهء او جهة سفيد كردن دندان واسترخاى پلك چشم مفيد واكثار خوردن او مظلم بصر ومولد سرطان وجذام وماليخوليا ومحرق خون وبا شرينيها مولد استسقا وقولنج ومضر بواسير ومورث عسر بول واحتباس حيض ومصلحش روغن كنجد وپختين او با برگ چغندر واستعمال گوشت فربه وسركه است عدس المر تخم نوعى از سوسن بريست ومذكور شد وگويند اسم علقمست عدس الماء نوعى از طحلب است كه خرء الضفادع گويند عدرنا كندش است عدس جبلى بنقه است عذبه بذال معجمه ثمرة الاثل است ودر اثل گذشت عروق الصغر به فارسى زرد چوبه گويند وآن بيخ نباتيست برگش شبيه به برگ گشنيز ومايل بكبودى وساقش بقدر زرعى وباريك وپر شعبه وپر برگ وگل او ما بين سفيدى وزردى وآب برگش مايل بسرخى وثمرش مثل خشخاش وقسم صغيرا وماميران است در سيم كرم وخشك وجالى ومفتح سدهء جگر وجهة يرقان واستسقا نافعست وضماد او جهة جرب وبا شراب جهة نمله وذرور او جهة خشك شدن خون زخمها وخوائيدن وسنون او جهة درد دندان واكتحال او جهة تقوية باصره وبياض رقيق ودر مرهمها جهة تحليل او رام وقروح نافع وبغايت مضر دل ومصلحش ليمو وترنجچ وشربتش تا دو درهمست وبدلش ما ميرانست وگويند قوة الصبغ است عرن اسم عربى زوايدلست كه در حوالى سم وزانوى اسب وشتر مىباشد ودر مزاج وافعال مانند سم است ودر ظلف مذكور شد وسايندهء او بقدر نيم درهم با سركه جهة صرع رطوبى وبا آب سرد جهة جميع سموم وبخور او جهة اختناق رحم مفيد وگويند چون صاحب تب ربع او را بقصد رفع تب از حيوان جدا كند رفع تب او مىشود ومجرب دانسته‌اند وبلغة شام نوع سفيد هيو قاريقون را عزن مينامند عرعر سر وكوهى است واو از سرو كوتاه تر وكوچكتر وثمرش بقدر فندقى وبا اندك شيرينى وغير ثمر ابهلست ودر سيم گرم وخشك ومقاوم سموم بارده وباقوة قابضه ومسخن ومدر بول وحيض ومفتح سدد وجهة درد سينه وسرفه ومغص وگزيدن هوام وضعف معده وبواسير ودر ورمنى و؟؟ وشكافته شدن عضل ودرد رحم وجلوس در طبيخ او جهة اختناق رحم وضماد او جهة عرق وتقوية بدن نافع ومورث خشونت سينه ومصلحش كثيرا وقدر شربتش يك مثقال وگويند نگاهداشتن هشت عدد ثمر او در سر باعث قبول وعظمت در نظرها است عرق انچه از حبوبات وگلها وادويهء با بسه ومايعه فقطير كند مسمى باين اسم است وسريع النفوذ ولطيفتر از اصل آنچيز وعرق نانخواه ودار چينى بهتر اكثر عرقهاست وعرق شكر وعرق شراب وخرما وامثال آن قويتر از اصل او وسريع الاثر واكثار او محرق خون ومورث امراض حاره ومهلك است وعرق كه مختر ع حقير در دستورات مذكور است در منافع قايم مقام شرابست ودر بعضى آثار از آن قويتر وبى اسكار ودر غايت تفريح است عرق بيد ماء الخلافست عرق گوشت ماء اللحم است عرطنيسا اسم سريانى آذر بواست عروق الصباغين قوة الصبغ است وگويند اسم عروق الصفر است عروق الزعفران عروق الصفر است عروق الخمر قوة الصبغ است عرق بكسر اول ريشهء نباتاتست عروق البيض مستعجله است عرق الشجر اسم جنس صموغ است وگويند مخصوص علك البطم است وجمعى مخصوص فلفوننيا دانسته‌اند عرق الجبال قفر است عرق الحجر باصطلاح اكسيريان مقطر موى سر انسانست عرق العروس طلق است عرق النور بلغة شام ذنب الخروفست عرق للفاكو ذج بلغة بغداد صنف اول ابوخلسا است عرق الكافور وعرق الطيب زرنباد است عرار اقحوانست عرق
(١٨١)
